Διαδρομή «Ρίβα – Όρμος»

Διώροφο κτίριο βυρσοδεψείου, μεγάλων διαστάσεων µε νεοκλασικές αναφορές. Πρόκειται για κτίριο τραπεζοειδούς κάτοψης, κατασκευασμένο από εμφανή φέρουσα λιθοδομή. Η κύρια όψη του μορφολογικά τονίζεται από τα αετώματα της δίδυμης δίρριχτης στέγης και την αξονική τοποθέτηση της κύριας εισόδου και του εξώστη. Χαρακτηριστικό των πλάγιων όψεων αποτελούν τα πολλά ρυθμικά επαναλαμβανόμενα ανοίγματα. Στη βόρεια όψη δύο δευτερεύουσες είσοδοι ενισχύουν την προσπελασιμότητα του κτιρίου.
Στο εσωτερικό του κτιρίου ιδιαίτερο στοιχείο αποτελεί η διώροφη αξονική σειρά λιθόκτιστων πεσσών που επιτρέπει την λειτουργική ενότητα των χώρων και στηρίζει τις στέγες. Η πρόσβαση στον όροφο γίνεται με ξύλινη κλίμακα, ενώ στην ανατολική του πλευρά το κτίριο ενώνεται λειτουργικά με το ισόγειο κτίριο KAR0017.
Το κτίριο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά κτίρια του συγκροτήματος.
Ο σεισμός του 2020 έχει επιφέρει μεγάλες βλάβες στο κτίριο, καθώς έχει καταρρεύσει ολοσχερώς η ανατολική τοιχοποιία του ορόφου.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Πρόκειται για ένα από τα κτίρια των βυρσοδεψείων του Καρλοβάσου, που κατασκευάζονται στα τέλη του 19ου αιώνα με αρχές του 20ου αι. στην περιοχή της Ρίβας. Τα βυρσοδεψεία του Καρλοβάσου επεξεργάζονται δέρματα για την κατασκευή σολοδερμάτων. Την περίοδο 1880 έως το 1930 στην περιοχή λειτουργούν περίπου 50 επιχειρήσεις με 300 εργαζόμενους, που καλύπτουν το 25% της εγχώριας παραγωγής. Σύμφωνα με στοιχεία του Μουσείου Βυρσοδεψείας Καρλοβάσου, ιδιοκτήτης του βυρσοδεψείου στις αρχές του 20ου αι. ήταν ο Ε. Χιώτης. (Μουσείο Βυρσοδεψίας Καρλόβασι)

Πρόκειται για το Μουσείο Βυρσοδεψίας Σάμου, ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το οποίο στεγάζεται στο κτίριο επεξεργασίας δερμάτων, γνωστό με την επωνυμία “Βυρσοδεψείο Ταλαμπέκου - Συναδινού”.
Χρονολογείται μεταξύ των δεκαετιών του 1900 και του 1910. Έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΠΑΝΣΜ/122950/12033/1600/03.05.2017 απόφαση του Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού - ΦΕΚ 101/Τ.Α.Α.Π./11.05.2017. Το κτίριο είναι μονώροφο και παρουσιάζει νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Έχει ορθογωνική κάτοψη, είναι στενομέτωπο και φέρει ξύλινη, δίρριχτη στέγη με επικάλυψη από βυζαντινά κεραμίδια. Η διαμόρφωση του γείσου της στέγης γίνεται με επάλληλες σειρές από ειδικού τύπου οπτόπλινθους και λίθινες πλάκες. Το σύνολο των όψεων δεν είναι επιχρισμένο και είναι εμφανής η φέρουσα λιθοδομή, καθώς και η διαμόρφωση των ακμών του κτιρίου από λαξευτούς γωνιόλιθους. Χαρακτηριστικό των επιμήκων πλευρών, αποτελούν τα πολλά ρυθμικά επαναλαμβανόμενα ανοίγματα. Ιδιαίτερο μορφολογικό στοιχείο αποτελούν οι φεγγίτες στα τριγωνικά αετώματα της στέγης, στις στενές πλευρές. Σε επαφή με τη βόρεια πλευρά του κτιρίου, έχει κατασκευαστεί μεταγενέστερο, μονώροφο κτίριο, κατ’ επέκταση του αρχικού κτιρίου, προκειμένου να εξυπηρετήσει τη νέα χρήση του μουσείου.

Το κτήριο συμπεριλαμβάνεται στα βυρσοδεψεία της Ελ. Μ. Καρακούδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Μουσείου Βυρσοδεψίας Καρλοβάσου, και κατασκευάστηκε την περίοδο 1880-1900. Πρόκειται για ισόγειο κτήριο αποτελούμενο από δύο μεμονωμένα με ορθογωνική κάτοψη κτήρια που έχουν επιμήκεις αναλογίες και παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο κατά τη διάσταση του μήκους. Το κτήριο χαρακτηρίζεται από ορθολογική οργάνωση των χώρων, όπου η φόρμα ακολουθεί τη λειτουργία, όπως συμβαίνει γενικά στα βυρσοδεψεία. Στη στενή πλευρά στη νότια όψη βρίσκονται οι δύο κύριες είσοδοι, που είναι παράλληλα τοποθετημένες προς τη δημοτική οδό και έχουν άμεση πρόσβαση στο δημόσιο χώρο. Δευτερεύουσες είσοδοι παρατηρούνται στις επιμήκεις πλευρές, που πιθανότατα εξυπηρετούσαν τη διαδικασία της παραγωγής. Οι επιμήκεις αναλογίες εξυπηρετούσαν τη γραμμική διαδοχή της επεξεργασίας των δερμάτων, ενώ μεγάλη σημασία στην οργάνωση των χώρων είχε η σωστή διαχείριση του νερού, του φωτός και του αέρα.
Η κατασκευή του κτιρίου αποτελείται από περιμετρική λίθινη τοιχοποιία στο ισόγειο, ενώ ενισχύεται εσωτερικά με κολώνες από συμπαγείς πλίνθους και δοκάρια από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η κάλυψη της κατασκευής γίνεται με διπλή δίρριχτη στέγη. Σημαντικό τμήμα της στέγης έχει καταστραφεί έπειτα από τον σεισμό στις 30 Οκτωβρίου του 2020. Οι όψεις είναι λιτά διαμορφωμένες καθώς η λειτουργία και η χρήση του κτιρίου κυριαρχεί σε αυτές. Η τοιχοποιία παραμένει ανεπίχριστη και αποκαλύπτεται η λιθοδομή και το οριζόντιο διάζωμα οπλισμένου σκυροδέματος που περιτρέχει την τοιχοποιία στο ύψος του ανωφλιού των ανοιγμάτων. Υπάρχει συμμετρία, ενώ η επανάληψη και η εναλλαγή των ανοιγμάτων δημιουργεί μια ιδιαίτερη ρυθμολογία στις όψεις. Χαρακτηριστικά στοιχεία του κτιρίου είναι το ψηλό στηθαίο της νότιας, κύριας όψης και οι φεγγίτες στα αετώματα της βόρειας όψης. Το κτήριο παρουσιάζει έντονη παθολογία και σημαντικές φθορές έπειτα από τον σεισμό στις 30 Οκτωβρίου του 2020.

Τα κτήρια συμπεριλαμβάνονται στο Συγκρότημα των Εργοστασίων Βιομηχανίας Δερμάτων Ελ. Μ. Καρακούδα, όπως μαρτυρά η επιγραφή που διατηρείται στη νότια όψη. Κατασκευάστηκαν την περίοδο 1900-1944 σύμφωνα με τα στοιχεία του Μουσείου Βυρσοδεψίας Καρλοβάσου, την περίοδο, δηλαδή της ακμής του κλάδου στη Σάμο. Κατά κύριο λόγο πρόκειται για διώροφα κτήρια με ορθολογική οργάνωση των χώρων, στα οποία η φόρμα ακολουθεί τη λειτουργία. Μεμονωμένα έχουν ορθογωνική κάτοψη με επιμήκεις αναλογίες και παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο κατά τη διάσταση του μήκους. Στη στενή πλευρά τους, που είναι παράλληλη προς τη δημοτική οδό, βρίσκονται οι κύριες είσοδοι, που έχουν άμεση πρόσβαση στο δημόσιο χώρο. Οι επιμήκεις αναλογίες των κτιρίων εξυπηρετούσαν τη γραμμική διαδοχή της επεξεργασίας των δερμάτων, ενώ μεγάλη σημασία στην οργάνωση των χώρων είχε η σωστή διαχείριση του νερού, του φωτός και του αέρα. Με τα δεδομένα αυτά οι εργασίες στους εσωτερικούς χώρους οργανώνονταν ανάλογα. Πιο συγκεκριμένα, στο ισόγειο χωροθετούνταν οι εγκαταστάσεις για τα αρχικά στάδια της κατεργασίας του δέρματος, καθώς απαιτούνταν μεγάλες ποσότητες νερού, ενώ στον όροφο πραγματοποιούνταν οι εργασίες για την τελική μορφοποίηση, το στέγνωμα, τη διαλογή και τη συσκευασία των δερμάτων.
Η κατασκευή των κτιρίων αποτελείται από περιμετρική λίθινη τοιχοποιία στο ισόγειο και από πλινθοδομή στον όροφο, ενώ ενισχύεται εσωτερικά με κολώνες και πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος. Η κάλυψη των επιμέρους κτιρίων γίνεται με ξυλοσκεπείς τετράριχτες στέγες, που σε ορισμένες περιπτώσεις στηρίζονται σε μεταλλικές δοκούς. Ωστόσο, μεγάλο μέρος των στεγών έχει καταστραφεί έπειτα από τον σεισμό στις 30 Οκτωβρίου του 2020. Οι όψεις παρουσιάζουν νεοκλασικές αναφορές, όπως είναι ο τριμερής διαχωρισμός τους σε βάση, κορμό και στέψη με τη χρήση διαχωριστικών ταινιών. Εντοπίζονται και άλλα νεοκλασικά μορφολογικά στοιχεία όπως οι κορνίζες των ανοιγμάτων, τα περιθυρώματα, οι παραστάδες μεταξύ των ανοιγμάτων του ορόφου σε συνδυασμό με τη στέψη της τοιχοποιίας και το γείσο της στέγης. Τα ανοίγματα των παραθύρων και των θυρωμάτων εναλλάσσονται και επαναλαμβάνονται δημιουργώντας ιδιαίτερη ρυθμολογία στις όψεις. Τα κτήρια παρουσιάζουν έντονη παθολογία και σημαντικές καταστροφές εξαιτίας του σεισμού στις 30 Οκτωβρίου του 2020.

Διώροφο κτίριο βυρσοδεψείου στον Όρμο του Καρλοβάσου κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα. Πρόκειται για μεγάλου μήκους στενομέτωπο βιομηχανικό με ορθογωνική κάτοψη και με έντονη επίδραση του σεισμού του 2020.
Ο φέρων οργανισμός του είναι από εμφανή λιθοδομή, με τετράριχτη στέγη, ενώ έχουν καταρρεύσει τμήματα του γείσου.
Η κεντρική είσοδος έχει αλλοιωθεί, ενώ σώζονται τμήματα των παραστάδων που βρίσκονταν εκατέρωθέν της, όπως και τις ακμές της κύριας όψης. Εκατέρωθεν της κεντρικής εισόδου βρίσκονται δύο ανοίγματα, τοποθετημένα σύμφωνα με τον κατακόρυφο άξονα συμμετρίας που διαθέτουν λίθινο περιθύρωμα με ημικυκλικό τοξωτό ανώφλι. Τα υπόλοιπα ανοίγματα φέρουν περιθύρωμα από συμπαγείς οπτόπλινθους με ελαφρώς τοξωτό ανώφλι και διατάσσονται ρυθμικά σε οριζόντιους και κατακόρυφους άξονες και στις δύο επιμήκεις πλευρές. Πάνω από την κύρια εξώθυρα, υπάρχει εξωστόθυρα και ενδέχεται να υπήρχε εξώστης στην αρχική φάση.
Το κτίσμα, που σήμερα λειτουργεί ως κατάστημα και αποθήκη, διαθέτει μεγάλο υπαίθριο χώρο, ο οποίος περιφράσσεται με μεταλλικό κιγκλίδωμα πάνω σε χαμηλό στηθαίο, ανάμεσα σε πεσσούς από συμπαγείς οπτόπλινθους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κεντρική είσοδος του αύλειου χώρου με μεγαλοπρεπή πύλη που διαμορφώνεται με τοξωτό ανώφλι και πλαισιώνεται από πεσσούς που φέρουν επιστύλιο και γείσο στην απόληξη της. Η επιστέγαση της όλης κατασκευής γίνεται με βυζαντινά κεραμίδια με γιαγλίτισμα (γέμισμα στο χτίσιμο).

Εμβληματικό κτίριο τράπεζας των αρχών του 20ου αιώνα, στα αρχιτεκτονικά πρότυπα του αθηναϊκού νεοκλασικισμού. Μορφολογικά η πρόσοψη του κτιρίου διαμορφώνεται με τριμερή οριζόντια διάταξη, βάση – κορμός – στέψη, εμφανώς διαχωρισμένη με διακοσμητικές ταινίες. Κυρίαρχο στοιχείο της όψης αποτελεί η επιβλητική είσοδος, έκκεντρα τοποθετημένη, που βρίσκεται σε προεξοχή και φέρει περιθύρωμα με ιωνικό κυμάτιο και αέτωμα. Το επίχρισμα της κύριας όψης είναι ιδιαίτερα επιμελημένο με σκοτίες και όλα τα ανοίγματα φέρουν προστατευτικές σιδεριές. Στην επίστεψη του κτιρίου δεσπόζει το προεξέχον γείσο, το οποίο φέρει και την επιγραφή «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ».

Επιβλητική διώροφη αρχοντική κατοικία, κατασκευασμένη στα αρχιτεκτονικά πρότυπα του νεοκλασικισμού με στοιχεία εκλεκτικισμού, που περιβάλλεται από έναν εντυπωσιακό αύλειο χώρο. Το κτίριο έχει τετραγωνική κάτοψη και αποτελείται από ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και όροφο, και φέρει ξύλινη εγκιβωτισμένη στέγη.
Μορφολογικά όλες οι όψεις του κτιρίου έχουν τριμερή οριζόντια και κατακόρυφη διάρθρωση, που επισημαίνεται με διαφορετική επεξεργασία της βάσης, του κορμού και της στέψης και χρήση ψευτοπαραστάδων διακοσμημένων με ραβδώσεις και ιονικού ρυθμού επίκρανα στο επίπεδο του ορόφου, αντίστοιχα. Επιπλέον, οι όψεις παρουσιάζουν συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα.
Στην κύρια όψη, όλο το κεντρικό τμήμα είναι ιδιαίτερα επιμελημένο και τονίζεται, με σειρά τριών ανοιγμάτων σε κάθε στάθμη, μίας κεντρικής εξώθυρας και δύο συμμετρικών παραθύρων εκατέρωθεν αυτής, τη θέση του κεντρικού μαρμάρινου κλιμακοστασίου και του μαρμάρινου εξώστη με τα περίτεχνα διακοσμημένα μαρμάρινα φουρούσια. Στο ισόγειο, το άνοιγμα της κύριας εισόδου και των παραθύρων κοσμούνταν με περιθυρώματα από ψευδοπαραστάδες που φέρουν επίκρανα και ημικυκλικά τοξωτά ανώφλια, ενώ στον όροφο είναι πιο απλά με τοξωτά ανώφλια και γείσο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν όλα τα διακοσμητικά στοιχεία του κτιρίου, όπως οι οριζόντιες ταινίες, οι παραστάδες στις ακμές του, τα περιθυρώματα, τα σιδηρά κιγκλιδώματα, καθώς και η απόληξη του κτιρίου διακοσμημένη με τριμερές γείσο και στηθαίο με μπαλούστρες.
Τον Οκτώβριο του 2020, το κτίριο υπέστη σοβαρές βλάβες από τον καταστροφικό σεισμό, κυρίως στον όροφο.

Μεγαλοπρεπής διώροφη αρχοντική κατοικία κατασκευασμένη στα αρχιτεκτονικά πρότυπα του νεοκλασικισμού με στοιχεία εκλεκτικισμού, που περιβάλλεται από έναν εντυπωσιακό αύλειο χώρο και χρονολογείται στα τέλη 19ου αιώνα.
Το κτίριο έχει τετραγωνική κάτοψη και αποτελείται από ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και όροφο, είναι κατασκευασμένο από επιχρισμένη λιθοδομή που στο επίπεδο του ισογείου μιμείται ισόδομο σύστημα δόμησης και φέρει ξύλινη τετράριχτη στέγη με ρωμαϊκά κεραμίδια.
Μορφολογικά όλες οι όψεις του κτιρίου έχουν τριμερή οριζόντια και κατακόρυφη διάρθρωση, που επισημαίνεται με διαφορετική επεξεργασία της βάσης, του κορμού και της στέψης και χρήση ψευτοπαραστάδων διακοσμημένων με ραβδώσεις και επίκρανα στο επίπεδο του ορόφου, αντίστοιχα, και οργανώνονται με κεντρικό άξονα συμμετρίας, ο οποίος τονίζεται ιδιαίτερα στην κύρια όψη.
Ιδιαίτερο στοιχείο της κύριας όψης αποτελεί η διαμόρφωση της κύριας εισόδου, με μαρμάρινο μεγαλοπρεπές κλιμακοστάσιο και βεράντα εισόδου, στην οποία σε οδηγεί πλακοστρωμένο δάπεδο του αύλειου χώρου με τσιμεντοπλακίδια λευκού και γκρί χρώματος τύπου «σκακιέρα». Η κύρια είσοδος κοσμείται με έντονα διακοσμημένο περιθύρωμα, με μαρμάρινες παραστάδες που φέρουν ημικυκλικό τοξωτό ανώφλι με φυτικές διακοσμήσεις και διακοσμητικό κλειδί. Η εξώθυρα είναι ξύλινη με υαλοστάσια και ημικυκλικό φεγγίτη και φέρει περίτεχνες διακοσμητικές – προστατευτικές σιδεριές. Αντίστοιχα με την κύρια είσοδο, είναι διακοσμημένα και παράθυρα εκατέρωθεν αυτής, ενώ όλα τα υπόλοιπα ανοίγματα του κτιρίου φέρουν πιο λιτά περιθυρώματα με τοξωτά γείσα. Την κύρια όψη στον όροφο συμπληρώνουν τρεις μικροί μαρμάρινοι εξώστες, με τον κεντρικό να κοσμείται με περίτεχνα φουρούσια διακοσμημένα με έλικες.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το σύνολο των διακοσμητικών στοιχείων του κτιρίου όπως οι ψευτοπαραστάδες στις ακμές του και ενδιάμεσα των ανοιγμάτων του ορόφου, η πλαισίωση των ανοιγμάτων, οι διακοσμητικές οριζόντιες ταινίες - γείσα που τονίζουν τα επίπεδα του κτιρίου και ιδιαίτερα το τριμερές γείσο της στέγης στη στέψη του κτιρίου και τα διακοσμητικά ακροκέραμα σε όλη την περίμετρο της στέγης.
Ιδιαίτερο στοιχείο στο εσωτερικό του κτιρίου, αποτελεί ο ζωγραφικός και ο γύψινος διάκοσμος.
Στον αύλειο χώρο ενδιαφέρον παρουσιάζει το πρόσκτισμα στα νότια του κτιρίου, το οποίο χτίστηκε για να στεγαστούν οι χώροι υγιεινής με πρόσβαση μέσω υπόγειας σήραγγας που το ένωνε με την κύρια κατοικία.
Το κτίριο έχει υποστεί μεγάλες ζημιές από τον καταστροφικό σεισμό του 2020.

Ισόγεια αρχοντική κατοικία, με στοιχεία εκλεκτικισμού, νεοκλασικά χαρακτηριστικά και επιρροές art nouveau, κατασκευασμένη στις αρχές του 20ου αιώνα.
Το κτίριο είναι υπερυψωμένο και διαθέτει ημιυπόγειο. Ο φέρων οργανισμός του είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή και φέρει ξύλινη εγκιβωτισμένη στέγη.
Η διάταξη της κάτοψης του είναι σύνθετη με εσοχές και αποτμήσεις, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο ογκοπλαστικό αποτέλεσμα.
Μορφολογικά οι όψεις του κτιρίου οργανώνονται με απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος στην κύρια όψη τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου και του κεντρικού μαρμάρινου κλιμακοστασίου. Η είσοδος πραγματοποιείται μέσω υπερυψωμένης βεράντας που φέρει περίτεχνο μεταλλικό κιγκλίδωμα και χαμηλούς πεσσούς.
Οι όψεις του κτιρίου είναι επιχρισμένες στο σύνολό τους και φέρουν πλούσιο διάκοσμο, ενώ εμφανής είναι και ο τριμερής μορφολογικός διαχωρισμός του κτιρίου σε βάση – κορμό και στέψη.
Στο ισόγειο το επίχρισμα είναι λείο, ενώ στη βάση του κτιρίου που διαχωρίζεται με οριζόντια ταινία, το επίχρισμα διαφοροποιείται δημιουργώντας κυφώσεις με διαχωριστικές σκοτίες. Η στέψη του κτιρίου είναι ιδιαίτερα τονισμένη με τετραμερές προεξέχον διακοσμητικό γείσο και διακοσμητική ταινία που φέρει γιρλάντα με ανθέμια και στην απόληξη χαμηλό κιγκλίδωμα με μπαλούστρα και πεσσίσκους.
Στην κύρια όψη, οι ακμές του κτιρίου δημιουργούν αποτμήσεις που φέρουν κόγχες με διακοσμητική πλαισίωση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα περιθυρώματα των ανοιγμάτων με διακοσμητικά προεξέχοντα στοιχεία και διακοσμητικά κλειδιά.
Η κατοικία διαθέτει μεγάλο υπαίθριο χώρο με δέντρα και χαμηλές φυτεύσεις, ενώ τμήμα του από την κεντρική αυλόπορτα έως το κεντρικό κλιμακοστάσιο είναι επιστρωμένο με τσιμεντοπλακίδια που φέρουν γεωμετρικά μοτίβα.

Ισόγεια αρχοντική κατοικία με νεοκλασικά και εκλεκτικιστικά χαρακτηριστικά, κατασκευασμένη το 1920. Διαθέτει υπερυψωμένο ισόγειο και ημιυπόγειο και φέρων οργανισμός της αποτελείται από επιχρισμένη λιθοδομή και εγκιβωτισμένο δώμα.
Μορφολογικά οι όψεις του κτιρίου οργανώνονται με απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος στην κύρια όψη τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου και του κεντρικού μαρμάρινου κλιμακοστασίου, ενώ η είσοδος πραγματοποιείται μέσω μικρής υπερυψωμένης βεράντας που φέρει περίτεχνο μεταλλικό κιγκλίδωμα.
Οι όψεις του κτιρίου είναι επιχρισμένες στο σύνολό τους και φέρουν πλούσιο διάκοσμο, ενώ εμφανής είναι και ο τριμερής μορφολογικός διαχωρισμός του κτιρίου σε βάση – κορμό και στέψη.

Η βάση φέρει επίχρισμα με σκοτίες, διαχωρίζεται με οριζόντια ταινία – γείσο από τον κορμό που διαμορφώνεται με λείο επίχρισμα, ενώ η στέψη του κτιρίου είναι ιδιαίτερα τονισμένη με τριμερές προεξέχον διακοσμητικό γείσο με ενδιάμεση οδοντωτή ταινία, που επικαλύπτεται με βυζαντινά κεραμίδια με γιαγλάντισμα (γέμισμα στο χτίσιμο) και στην απόληξη φέρει χαμηλό στηθαίο με σταυρούς και πεσσίσκους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα περιθυρώματα των ανοιγμάτων με διακοσμητικά προεξέχοντα περιθυρώματα που προεκτείνονται μέχρι τη βάση του κτιρίου εντείνοντας την κατακόρυφη διάσταση, τοξωτά ανώφλια και τοξωτά γείσα στηριζόμενα σε γεισίποδες και προεξέχοντα διακοσμητικά στοιχεία. Το κούφωμα της κύριας εισόδου είναι ξύλινο σκαλιστό με υαλοστάσια περίτεχνες προστατευτικές σιδεριές.
Οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με παραστάδες που φέρουν ραβδώσεις και επίκρανα κορινθιακού ρυθμού, που φέρουν το γείσο της στέγης.
Η κατοικία διαθέτει υπαίθριο χώρο, το κεντρικό τμήμα του οποίου είναι επιστρωμένο με τσιμεντοπλακίδια που φέρουν γεωμετρικά μοτίβα.

Ισόγεια προσφυγική κατοικία. Πρόκειται για μικρό, λιθόκτιστο κτίσμα κατασκευασμένο σε σειρά. Η πρόσοψή του είναι λιτή και διαμορφώνεται από δύο ανοίγματα, μία ξύλινη εξώθυρα και ένα παράθυρο, με μεταλλικό σκούρο. Το κτίριο επικαλύπτεται με ξύλινη στέγη που φέρει γαλλικά κεραμίδια. Πιθανόν να υπάρχει και αύλειος χώρος στο πίσω μέρος της κατοικίας.

Ισόγεια προσφυγική διπλοκατοικία που αποτελείται από δύο ισόγεια σπίτια κατασκευασμένα σε σειρά.
Η αρχιτεκτονική τους είναι απλή, λιτή, χωρίς διακοσμητικά στοιχεία και εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ελάχιστες ανάγκες διαβίωσης. Τα κτίρια είναι ισόγεια, λιθόκτιστα και φέρουν ξύλινη στέγη. Η κάθε όψη διαμορφώνεται από δύο ανοίγματα, μία εξώθυρα και ένα παράθυρο. Πιθανόν στο πίσω μέρος των κατοικιών να υπάρχει αύλειος χώρος.

Αξιόλογο δείγμα βιοτεχνικού-εμπορικού κτιρίου με νεοκλασικές αναφορές, κατασκευασμένο στις αρχές του 20ου αιώνα. Πρόκειται για επίμηκες κτίριο ορθογωνικής κάτοψης, που αποτελείται από ημιυπόγειο, ισόγειο και πατάρι. Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από εμφανή φέρουσα λιθοδομή, με χρήση μεταλλικών δοκών για τη στήριξη του παταριού και ξύλινη στέγη.
Η διάρθρωση της πρόσοψης παρουσιάζει τριμερή οριζόντια διάταξη με διακριτή βάση, κορμό και στέψη και απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου και του κλιμακοστασίου
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των όψεων αποτελούν τα αξονικά τοποθετημένα και ρυθμικά επαναλαμβανόμενα ημικυκλικά τοξωτά ανοίγματα του ισογείου, διακοσμημένα με περιθυρώματα από επίχρισμα και κεραμικά στοιχεία, καθώς και οι φεγγίτες στη στάθμη του παταριού και του ημιυπογείου.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες το κτίριο λειτούργησε αρχικά ως εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας του Χατζηγιάννη, ενώ αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως εμπορική αποθήκη. Στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε και από το σεισμό του Οκτωβρίου του 2020, κατέρρευσαν τμήματα της ανωδομής και της στέγης.

Χαρακτηριστικό δείγμα διώροφης αρχοντικής κατοικίας των αρχών του 20ου αιώνα με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Η κατοικία αποτελείται από ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο όροφο και μικρή σοφίτα. Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από λιθοδομή και επιστεγάζεται με βατό δώμα. Η απόληξη του κτιρίου γίνεται με διμερές γείσο με τραβηχτό επίχρισμα και στηθαίο με μπαλούστρες. Η διάρθρωση της πρόσοψης παρουσιάζει τριμερή οριζόντια και κατακόρυφη διάταξη και απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση του κλιμακοστασίου με τη μικρή βεράντα εισόδου, την κύρια είσοδο και τον εξώστη, που στηρίζεται σε τέσσερα φουρούσια. Το σύνολο των όψεων του κτιρίου είναι επιχρισμένο και ο διαχωρισμός των επιπέδων τονίζεται με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Τα ανοίγματα στην κύρια όψη διαμορφώνονται με οριζόντια ανώφλια και φέρουν επιχρισμένα περιθυρώματα με γείσο και γεισίποδες. Η διακοσμητική πλαισίωση των ανοιγμάτων προεκτείνεται έως την υποκείμενη στάθμη, εντείνοντας την κατακόρυφη διάστασή τους. Η εξώθυρα της κύριας εισόδου, είναι ξύλινη με προστατευτικές σιδεριές σε σχήμα κανάβου στα παράθυρα και φέρει κυκλικούς φεγγίτες.

Ισόγεια κατοικία με νεοκλασικά χαρακτηριστικά κατασκευασμένη στις αρχές του 20ου αιώνα. Πρόκειται για κτίριο τετραγωνικής κάτοψης με ημιυπόγειο. Ο φέρων οργανισμός του είναι κατασκευασμένος από λιθοδομή και ξύλινη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκά κεραμίδια.
Η διάρθρωση της πρόσοψης παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου, της κλίμακας και του πλακοστρωμένου διαδρόμου που διαμορφώνεται με εναλλαγή λευκών και γκρι πλακιδίων τύπου «σκακιέρα».
Το σύνολο των όψεων του κτιρίου είναι επιχρισμένο και τα ανοίγματα φέρουν διακοσμητική πλαισίωση – περιθύρωμα, με οριζόντιο γείσο στην εξώθυρα και τοξωτό στα παράθυρα. Οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με παραστάδες που φέρουν επίκρανα. Η στέψη του κτιρίου, ως επιστύλιο, είναι ιδιαίτερα διακοσμημένη με τριμερές προεξέχον τραβηχτό γείσο με ενδιάμεση οδοντωτή ταινία.

Χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής με χρήση βυρσοδεψείου των αρχών του 20ου αιώνα στο Καρλόβασι, με νεοκλασικές αναφορές.
Το κτίριο από το σεισμό του Οκτωβρίου του 2020 έχει υποστεί σημαντικές βλάβες και μεγάλα τμήματά του έχουν καταρρεύσει ολοσχερώς. Από το συγκρότημα του βυρσοδεψείου σήμερα διασώζεται τμήμα της κύριας και πλάγιας όψης, στο επίπεδο του ισογείου.
Από παλιότερες φωτογραφίες, διακρίνουμε ότι στην αρχική του μορφή το συγκρότημα αποτελούσαν ένα ισόγειο και δύο διώροφα κτίρια κατασκευασμένα σε σειρά. που επικοινωνούσαν στο εσωτερικό τους, δίνοντας την εντύπωση ότι αποτελούσαν τρία ξεχωριστά κτίρια. Ενδιάμεσα από τα διώροφα κτίρια υπήρχε ένας φαρδύς διάδρομος με αντίστοιχα μεγάλη είσοδο, που εξυπηρετούσε στη φορτοεκφόρτωση των εμπορευμάτων. Στη βόρεια πλευρά υπήρχε ατμομηχανή και υψικάμινος.
Μορφολογικά κάθε ανεξάρτητο τμήμα υπάκουε σε έναν κεντρικό άξονα συμμετρίας στη διαμόρφωση της κύριας όψης του, με αετωματική απόληξη στέγης που έφερε κυκλικό φεγγίτη.
Εντυπωσιακή παραμένει η επεξεργασία των όψεων του συγκροτήματος, με ισόδομους λαξευτούς πωρόλιθους και συμπαγείς οπτόπλινθους, που μαρτυρούν και τις διαφορετικές κατασκευαστικές φάσεις του συγκροτήματος και τοξωτά υπέρθυρα ανοιγμάτων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο εσωτερικό του παρουσιάζει η τοξοστοιχία που διαχώριζε το αρχικό ισόγειο κτίριο, αν και δεν σώζεται στο σύνολό της.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το βυρσοδεψείο του Γ. Νικολάου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βυρσοδεψεία του Καρλοβάσου στις αρχές του 20ου αιώνα. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1912, ως ένα υπερσύγχρονο βυρσοδεψείο για την εποχή, με πρωτοποριακές μεθόδους στην επεξεργασία του δέρματος.
Το βυρσοδεψείο διέθετε ατμομηχανή µε έναν λέβητα, στεγνωτήριο µε ατμό, «flesh machine», κύλινδρο, κόφτη, ειδικό μηχάνημα για το μαλάκωμα και εργαλεία σε σχήμα ιμάντων για το γυάλισμα και την κοπή του δέρματος. Από τα βασικά μηχανήματα ήταν ο μύλος, που άλεθε τις δέψιμες ύλες. Η προκαταρκτική αποτρίχωση, το λάδωμα, το πλύσιμο και η κατεργασία των δερμάτων, γινόταν στις 10 βαρέλες που υπήρχαν, µε τη βοήθεια 14 ποντονιών κατεργασίας, 6 δεξαμενές νερού-πλυσίματος και άλλες 6 ασβεστραριές.
Το προσωπικό που απασχολούνταν στο εργοστάσιο ανερχόταν σε 120 εργάτες και η παραγωγή άγγιζε σε ετήσια βάση τις 150.000-200.000 οκάδες σολοδέρματα, αδιάβροχα, σεβρά, βακέτες και λουστρίνια, ενώ παράγονταν ακόμη και ιμάντες κινήσεως μηχανών.
Με τον β΄.Π.Π, η πορεία του βυρσοδεψείου φθίνει και το 1970 κλείνει οριστικά.
Τον Οκτωβρίου του 2020, ο σεισμός ισοπέδωσε ολοσχερώς μεγάλα τμήματα του βυρσοδεψείου. Από το συγκρότημα σήμερα διασώζεται τμήμα της κύριας και πλάγιας όψης, στο επίπεδο του ισογείου.

Διώροφο βιομηχανικό κτίσμα μεγάλων διαστάσεων, µε νεοκλασικές αναφορές, κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα.
Πρόκειται για επίμηκες, στενομέτωπο κτίριο ορθογωνικής κάτοψης, αποτελούμενο από δύο τμήματα σε σειρά, κατασκευασμένα σε διαφορετικές οικοδομικές φάσεις ως μέρος της προσθετικής διαδικασίας του συγκροτήματος μαζί και με άλλα μικρότερα προσκτίσματα, κατασκευασμένα από φέρουσα λιθοδομή.
Μορφολογικά το αρχικό κτίριο διαμορφώνονταν με απόλυτη συμμετρία ως προς έναν κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Πάνω από την κύρια είσοδο, που εκ των υστέρων διευρύνθηκε για λειτουργικούς λόγους, υπάρχουν μεγάλα ανοίγματα με τη μορφή θύρας, πιθανά για τη μεταφορά προϊόντων στον κάθε όροφο.
Οι κύριες όψεις του κτιρίου τονίζονται από τα αετώματα των δίδυμων δίρριχτων στεγών που φέρουν καταέτιο γείσο και κυκλικό φεγγίτη αξονικά και οριζόντια διακοσμητική ταινία – γείσο τονίζει το διαχωρισμό των επιπέδων του ισογείου από τον όροφο. Χαρακτηριστικό των πλάγιων όψεων αποτελούν τα πολλά ρυθμικά επαναλαμβανόμενα ανοίγματα με τοξωτά ανώφλια.
Το κτίριο από το σεισμό του Οκτωβρίου του 2020 έχει υποστεί βλάβες κυρίως στην ανωδομή του και για το λόγο ενισχύθηκε στα τρωτά του σημεία με μεταλλικά στοιχεία και επιπλέον, για την απομείωση των φορτίων της στέγης αντικαταστάθηκε η επικεράμωση με λαμαρίνα.