Διαδρομή «Νέο Καρλόβασι 2»

Μεγαλοπρεπές εκπαιδευτικό κτίριο με μνημειακό χαρακτήρα. Η «Πορφυριάς Εμπορική Σχολή Σάμου» κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου στα πρότυπα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής με στοιχεία εκλεκτικισμού, ως επίσημη μορφολογική επιλογή των σχολικών κτιρίων εκείνης της περιόδου.

Η κάτοψη του κτιρίου, σχήματος Η, οργανώνεται με συμμετρική διάταξη των χώρων, με έναν κεντρικό οριζόντιο προθάλαμο και δύο πτέρυγες κάθετα σε αυτόν, εκατέρωθεν, όπου φιλοξενούνται οι αίθουσες διδασκαλίας.

Σε αντιστοιχία με την κάτοψη, τριμερής είναι και η οργάνωση της όψης, και κατά την οριζόντια διάσταση, βάση – κορμός – στέψη, και κατά την κατακόρυφη διάσταση, που υπακούει αυστηρά σε έναν κεντρικό άξονα συμμετρίας.

Κεντρικό στοιχείο αποτελεί η κύρια είσοδος του κτιρίου που σηματοδοτείται από κλασικιστικό πρόπυλο με μαρμάρινους κίονες δωρικού ρυθμού και παραστάδες, που φέρουν επιχρισμένο επιστύλιο και μετόπη. Η θύρα της κύριας εισόδου πλαισιώνεται από μαρμάρινο περιθύρωμα, με περίτεχνα φουρούσια και αέτωμα. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο στο σύνολό του από εμφανή φέρουσα λιθοδομή με χρήση συμπαγών οπτόπλινθων στη διαμόρφωση των διακοσμητικών του στοιχείων, που διαφοροποιείται στη διαμόρφωση της εισόδου με τη χρήση λευκού μαρμάρου και επιχρίσματος.

Στις πτέρυγες χαρακτηριστικό στοιχείο αποτελούν τα ρυθμικά επαναλαμβανόμενα τοξωτά ανοίγματα με τους κυκλικούς «φεγγίτες», και τις ενδιάμεσες ψευδοπαραστάδες που φέρουν επιστύλιο και γείσο, και εντείνουν την κατακόρυφη διάσταση του κτιρίου, καθώς και οι αετωματικές απολήξεις της στέγης.

Το κτίριο έχει δεχτεί πρόσφατες επεμβάσεις ριζικής ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεών του που έχουν αλλοιώσει τα αυθεντικά του υλικά και στο εσωτερικό του έχει δημιουργηθεί μια επιπλέον στάθμη για εκμετάλλευση του μεγάλου ελεύθερου ύψους του.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Η «Πορφυριάδα Εμπορική Σχολή Σάμου» ιδρύεται το 1784 από τον Πορφύριο Ζαμπέτη. Ο Πορφύριος Ζαμπέτης, μαζί με  τον Μητροπολίτη Ηρακλείας Μεθοδίο και δωρεές χριστιανών της πόλης Τυρολόης, όπου ήταν επίσκοπος, χρηματοδοτούν την ανέγερση της σχολής.  Το 1831, το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν η Σχολή κάηκε και στη θέση του κατασκευάστηκε το κτίριο του «Χατζηγιάννειου Παρθεναγωγείου». Η Σχολή κατασκευάζεται εκ νέου το 1897, στη σημερινή της θέση απέναντι από την πλατεία Βαλασκαντζή, σε σχέδια του Νικόλαου Τσουκαλαδάκη, η ανέγερσή της χρηματοδοτείται από την περιουσία της Σχολής και από δωρεές πλούσιων Καρλοβασιτών, όπως του γιατρού Χρ. Μανταφούνη, του βιομήχανου Γ.Νικολάου και του Γιάννη Χατζηγιάννη, ο οποίος και δώρισε το οικόπεδο.* Τα τελευταία 50 χρόνια φιλοξενεί το 1ο Δημοτικό Σχολείο Νέου Καρλοβασίου Σάμου.

*(Καλλιόπη Δερμάτη-Κλεοπάτρα Ζυβοπούλου, «Το κτίριο της Πορφυριάδας Σχολής στο Καρλόβασι της Σάμου», Σαμιακές Μελέτες, τομ.3 (1997-1998), σελ.459-479)

Διώροφη αστική κατοικία με στοιχεία εκλεκτικισμού κατασκευασμένη το 1931.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του κτιρίου αποτελεί η πενταγωνική κάτοψη του κτιρίου που ακολουθεί το τεθλασμένο σχήμα του οικοπέδου δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα ογκοπλασία.

Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από λιθοδομή και ξύλινη στέγη με ρωμαϊκά κεραμίδια.

Το επίπεδο του ορόφου είναι ιδιαίτερα τονισμένο με περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία σε όλες τις όψεις. Ο όροφος διαχωρίζεται από το ισόγειο με οριζόντια διακοσμητική ταινία – γείσο. Τα ανοίγματα κοσμούνται με περιθυρώματα που φέρουν οριζόντιο γείσο διακοσμημένο με γεισίποδες και διακοσμημένες ποδιές με γιρλάντες. Όλες οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με παραστάδες που φέρουν «κορινθιακού» ρυθμού επίκρανα και η απόληξη του κτιρίου κοσμείται με τριμερές γείσο από διακοσμητικές ταινίες.

Σήμερα το κτίριο στεγάζει καταστήματα στο ισόγειο και κυρίως στη νότια όψη, πιθανόν για λειτουργικούς λόγους, φαίνεται να έχουν αλλοιωθεί κάποιες από τις διαστάσεις των ανοιγμάτων, ενώ στον όροφο διατηρείται η αρχική συμμετρία των ανοιγμάτων ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα ο οποίος επισημαίνεται από την θέση του εξώστη και της εξωστόθυρας.

Διώροφο παραδοσιακό κτίριο με αστικά χαρακτηριστικά, που στο ισόγειό του λειτουργεί ως κατάστημα και στον όροφο ως κατοικία. Το κτίριο είναι γωνιακό, πλατυμέτωπο, με επιμελημένες όψεις και ιδιαίτερο ξύλινο διάκοσμο.

Στο ισόγειο η κύρια όψη διαμορφώνεται με μεγάλα ανοίγματα, που εξυπηρετούν τη λειτουργία του καταστήματος.

Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ρυθμική τοποθέτηση των ανοιγμάτων του ορόφου σε όλες τις όψεις του κτιρίου και η διαμόρφωση του ορόφου σε αρχιτεκτονική προεξοχή «σαχνισί», που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης. Το «σαχνισί» ήταν μια ελαφριά ξύλινη κατασκευή που διευκόλυνε τη δημιουργία παραθύρων και μεγάλωνε τον ωφέλιμο χώρο του ορόφου σε κάτοψη. Το «σαχνισί» είναι ιδιαίτερα επιμελημένο, με τις ακμές του να διαμορφώνονται με εμφανείς ξύλινες παραστάδες διακοσμημένες με γεωμετρικά μοτίβα και το κάτω τμήμα του να είναι οριζόντιο και να κοσμείται με διακοσμητική ταινία.

Όλα τα κουφώματα των παραθύρων είναι ξύλινα, ταμπλαδωτά και φέρουν διακοσμητικό ξύλινο πλαίσιο με τριγωνικό γείσο. Η απόληξη του κτιρίου διαμορφώνεται με ξύλινη στέγη και επικεράμωση «ρωμαϊκού» τύπου που κοσμείται με γείσο από τραβηχτό επίχρισμα.

Μεγάλη αστική κατοικία στα πρότυπα ενός τοπικού νεοκλασικισμού. Η κατοικία διαχωρίζεται μορφολογικά σε δύο ενότητες, μία τριώροφη με εμφανή λιθοδομή και ιδιαίτερα επιμελημένες όψεις με οριζόντιες διακοσμητικές ταινίες, περιθυρώματα σε ελαφριά προεξοχή που φέρουν γείσο, ιδιαίτερα επεξεργασμένη καμπύλη ακμή και γείσο στην απόληξη της στέγης, που φιλοξενεί του κύριους χώρους της κατοικίας και σε μία διώροφη, επιχρισμένη, με πιο απλή επεξεργασία που φιλοξενεί τους βοηθητικούς χώρους, όπως η κουζίνα, και οι χώροι αποθήκευσης. Κεντρικά, σε μία ενδιάμεση ζώνη, βρίσκεται η κύρια και δευτερεύουσα είσοδος της κατοικίας, προς την αυλή που διαμορφώνονται με εξωτερικά κλιμακοστάσια και βεράντες εισόδου. Στο εσωτερικό του κτιρίου ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αυθεντικά ξύλινα κουφώματα, οι ξύλινες διακοσμητικές ψευτοπαραστάδες στις ακμές, το ξύλινο κλιμακοστάσιο και οι εγκαταστάσεις της εστίας στην κουζίνα. Σήμερα, το κτίριο στεγάζει τα γραφεία των καθηγητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Επιβλητική διώροφη κατοικία με ημιυπόγειο, κατασκευασμένη στα αρχιτεκτονικά πρότυπα του νεοκλασικισμού. Το κτίριο, γνωστό και ως «Ηγεμονικό Μέγαρο», κατασκευάστηκε την περίοδο της Ηγεμονίας στη Σάμο, ως κατοικία του Ηγεμόνα στο Καρλόβασι. Το κτίριο κατασκευασμένο στην κορυφή ενός λόφου, δεσπόζει στον οικισμό και περιβάλλεται από έναν κατάφυτο κήπο με ένα εντυπωσιακό κρηναίο οικοδόμημα.

Μορφολογικά όλες οι όψεις του κτιρίου έχουν τριμερή κατακόρυφη και οριζόντια διάρθρωση και παρουσιάζουν συμμετρία ως προς έναν κεντρικό άξονα, ο οποίος σε όλες τις όψεις είναι ιδιαίτερα τονισμένος είτε με διακοσμητικά στοιχεία, είτε με απλή προεξοχή. Στην κύρια όψη κυριαρχεί το μεγαλοπρεπές κλιμακοστάσιο με αμφίπλευρους βραχίονες που καταλήγει στην αξονικά τοποθετημένη είσοδο, ενώ ο άξονας τονίζεται επιπλέον με τον εξώστη. Στη δυτική όψη, που είναι εξίσου επιμελημένη, δύο συμμετρικές βεράντες στο επίπεδο του ισογείου πλαισιώνουν το κεντρικό τμήμα  και ο όροφος φέρει εξώστη με περίτεχνα μαρμάρινα φουρούσια και αετωματική απόληξη στο περιθύρωμα των θυρών του.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν όλα τα διακοσμητικά στοιχεία του κτιρίου, όπως οριζόντιες ταινίες, περιθυρώματα, σιδηρά κιγκλιδώματα, γείσα, καθώς και η απόληξη του κτιρίου με χαμηλά στηθαία και μπαλούστρα.

Τον Οκτώβριο του 2020, το κτίριο υπέστη βλάβες από τον καταστροφικό σεισμό, κυρίως στον όροφο, που το καθιστούν προσωρινά επικίνδυνο για χρήση.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Το κτίριο κατασκευάστηκε την περίοδο της Ηγεμονίας της Σάμου ως κατοικία του Ηγεμόνα κατά τις επισκέψεις του στο Καρλόβασι.

Το 1979 χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης και σήμερα στεγάζει το τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ιδιαίτερα αξιόλογο κρηναίο οικοδόμημα με εκλαϊκευμένα νεοκλασικά χαρακτηριστικά, εξαγωνικής κάτοψης, με δεξαμενή νερού, κατασκευασμένο από συμπαγείς οπτόπλινθους.

Οι όψεις του διαμορφώνονται με τοξωτές κόγχες, πεσσούς στις ακμές του πολυγώνου που φέρουν επίκρανα, περιμετρικό επιστύλιο με γείσο και επίστεψη από έξι αετώματα.

Τρεις μαρμάρινες εντοιχισμένες πλάκες υποδυλώνουν τις θέσεις των κρηνών όπου ανάβλυζε το νερό, ενώ στο πίσω μέρος εντοπίζεται θυρίδα επίσκεψης στη δεξαμενή.

Ισόγειο κτίριο με εκλαϊκευμένες νεοκλασικές αναφορές κατασκευασμένο το 1895, όπου στεγαζόταν το κοινωνικό φαρμακείο.

Χαρακτηριστικό μορφολογικό στοιχείο του κτιρίου αποτελεί η τριμερής διάρθρωση της πρόσοψης με τονισμό του κεντρικού τμήματος, που βρίσκεται σε εσοχή με χρήση συμπαγούς μετόπης ως επίστεψη και τοποθέτηση της κύριας εισόδου και της εντοιχισμένης μαρμάρινης κτητορικής επιγραφής στον κεντρικό κατακόρυφο άξονα συμμετρίας. Εκατέρωθεν της εισόδου διαμορφώνονται μικρότερα ανοίγματα παράθυρων και στις εσωτερικές όψεις της εσοχής διαμορφώνονται κόγχες.

Η εξώθυρα είναι ξύλινη, ταμπλαδωτή, με περίτεχνες σιδεριές στα υαλοστάσια και στο φεγγίτη και κοσμείται με οριζόντιο γείσο στο ανώφλι της, όπως και όλα τα παράθυρα. Τα παράθυρα του κτιρίου είναι ξύλινα με σταθερό φεγγίτη και διαθέτουν ξύλινα σκούρα στην εσωτερική πλευρά τους.

Οι ακμές του κτιρίου φέρουν πλαισίωση εν είδη «παραστάδων» και η στέψη του κοσμείται με γείσο που φέρει διακοσμητική επικεράμωση και χαμηλό στηθαίο με μπαλούστρες που εγκιβωτίζει τη ξύλινη στέγη.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1895, ως δωρεά του εύπορου βυρσοδέψη Γεωργίου Βεργή, προκειμένου να λειτουργήσει ως κοινωνικό φαρμακείο. Στη συνέχεια λειτούργησε ως Κέντρο Υγείας και μαιευτήριο μέχρι το 1986, οπότε κατασκευάστηκε το νοσοκομείο της πόλης. Σήμερα το κτίριο ανήκει στο δήμο Δυτικής Σάμου και από το 1994 λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο.

Αξιόλογη λιθόκτιστη διπλή κρήνη κατασκευασμένη στο πυκνοδομημένο τμήμα του οικισμού.

Η κάθε κρήνη διαμορφώνεται με παρόμοια μορφολογικά χαρακτηριστικά με τοξωτή οξυκόρυφη κόγχη, ημικυκλική στη μία κρήνη και κυματοειδής στην άλλη, με οξυκόρυφες κυματοειδείς θυρίδες κεντρικά από όπου έτρεχε αρχικά το νερό. Οι δύο κρήνες ενοποιούνται μορφολογικά με μια ενιαία αετωματική απόληξη που πιθανόν δεν αποτελεί μέρος του αρχικού σχεδιασμού.

Στη δεξιά πλευρά υπάρχει τοξωτή θυρίδα, πιθανόν για πρόσβαση στη δεξαμενή νερού. Σήμερα οι κρήνες βρίσκονται σε λειτουργία με παροχή που συνδέεται στο κεντρικό δίκτυο ύδρευσης.

Αξιόλογο δείγμα διώροφης λαϊκής κατοικίας με στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, που χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ιδιαίτερο μορφολογικό στοιχείο της κατοικίας αποτελεί η αρχιτεκτονική προεξοχή του ορόφου «σαχνισί» σε όλο το πλάτος της κύριας όψης, προκειμένου να μεγαλώσει ο εσωτερικός ωφέλιμος χώρος.

Το «σαχνισί» είναι κατασκευασμένο από ελαφριά ξύλινη τοιχοποιία «τσατί» και στηρίζεται σε ξύλινες και μεταλλικές αντηρίδες. Η κάτω πλευρά του διαμορφώνεται με απλή διακοσμητική ταινία και ξύλινη οριζόντια επιφάνεια. Με αυτό τον τρόπο προβάλλεται το ανάλαφρο της ξύλινης κατασκευής, σε αντιπαράθεση με τη βαριά λίθινη φέρουσα τοιχοποιία του υπόλοιπου κτιρίου.

Στην κύρια όψη το άνοιγμα της εισόδου είναι τοποθετημένο κεντρικά, φέρει φεγγίτη με διακοσμητική σιδεριά και ξύλινο περιθύρωμα με γείσο. Δευτερεύουσα ανεξάρτητη είσοδος που οδηγεί στον όροφο, μέσω εξωτερικού κλιμακοστασίου και δεύτερου μεταγενέστερου «σαχνισιού», εντοπίζεται στη πλάγια όψη.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ξύλινα ανασυρόμενα κουφώματα με τα ταμπλαδωτά εξώφυλλα που φέρουν ξύλινη κορνίζα με γείσο, τοποθετημένα στην εξωτερική πλευρά της τοιχοποιίας, καθώς και ο κυκλικός φεγγίτης.

Διώροφη λαϊκή κατοικία με «διαβατικό», κατασκευασμένη στα τέλη του 19ου με τις αρχές του 20ου αιώνα, στο πυκνοδομημένο τμήμα του οικισμού. Μορφολογικά η κατοικία είναι λιτή, χωρίς ιδιαίτερες διακοσμήσεις. Ο φέρων οργανισμός της είναι κατασκευασμένος από λιθοδομή και φέρει ξύλινη τρίριχτη στέγη. Τα κουφώματά της είναι κυρίως ξύλινα, με τοξωτά ανώφλια και ξύλινα ταμπλαδωτά ή μεταλλικά εξώφυλλα.

Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό στοιχείο της κατοικίας, αλλά παράλληλα και του κοινόχρηστου χώρου αποτελεί το «διαβατικό». Πρόκειται για μια στοά με λίθινα τόξα στην είσοδο και στην έξοδο της, η οποία φέρει το διώροφο τμήμα της προέκτασης της κατοικίας πάνω από τον κοινόχρηστο χώρο.

Τέτοιου είδους «διαβατικά», εκτός από το Καρλόβασι, απαντώνται και σε άλλους οικισμούς της Σάμου, όπως για παράδειγμα στο Άνω Βαθύ.

Διώροφη αστική κατοικία με νεοκλασικά χαρακτηριστικά, κατασκευασμένη στις αρχές του 20ου αιώνα. Πρόκειται για κτίριο τετραγωνικής κάτοψης, με φέροντα οργανισμό από λιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από βυζαντινά κεραμίδια.

Η πρόσοψη παρουσιάζει τριμερή διάρθρωση που σηματοδοτείται από ψευτοπαραστάδες με διακοσμητικά επίκρανα και απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου και του μεγαλοπρεπούς κλιμακοστασίου. Η κύρια είσοδος πραγματοποιείται στο επίπεδο του ορόφου διαμέσου μικρής βεράντας, που φέρει κιγκλίδωμα από μπαλούστρες όπως και η κλίμακα. Γυναικεία προτομή κοσμεί το γωνιακό πεσσό της βεράντας.

Η είσοδος σηματοδοτείται από προεξέχον περιθύρωμα με τοξωτό ανώφλι και διακοσμητικό γείσο που πλαισιώνεται από δύο ψευτοπαραστάδες εκατέρωθέν της, ενώ στην εσοχή της εισόδου διαμορφώνονται κόγχες. Η εξώθυρα είναι ξύλινη με υαλοστάσια που φέρουν προστατευτικές σιδεριές. Τα ανοίγματα των παραθύρων κοσμούνται με τοξωτά γείσα και διακοσμητικούς γεισίποδες. Διακοσμητική ταινία- γείσο διαχωρίζει τη στάθμη του ισογείου από τον όροφο, ενώ διακοσμητικό γείσο κοσμεί και τη στέψη του κτιρίου. Ιδιαίτερη διακόσμηση φέρουν και οι ακμές του κτιρίου με επίπλαστους γωνιόλιθους με κυφώσεις.

Ισόγειο κτίριο, με εμπορική χρήση και εκλεκτικιστικά χαρακτηριστικά, κατασκευασμένο το 1894.

Πρόκειται για κτίριο ορθογωνικής, κιβωτιόσχημης κάτοψης, με φέροντα οργανισμό από λιθοδομή και ξύλινη δίρριχτη στέγη με επικεράμωση.

Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμόρφωση της κύριας όψης επί της κεντρικής οδού Χατζηγιάννη, με μεγάλα υψίκορμα τοξωτά ανοίγματα που πλαισιώνονται από μαρμάρινα περιθυρώματα με ενδιάμεσες μαρμάρινες παραστάδες και φέρουν περίτεχνες χυτοσιδηρές διακοσμητικές σιδεριές στους ημικυκλικούς φεγγίτες τους. Σε μία από τις σιδεριές αναγράφονται στοιχεία εν είδη κτητορικής επιγραφής.

Διώροφο κτίριο παλιάς αστικής κατοικίας με ημιυπόγειο. Η κάτοψή του είναι σχεδόν κιβωτιόσχημη, καθώς μικρό τμήμα της όψης προεξέχει προσεγγίζοντας τον τύπο κάτοψης ‘’Γ’’. Το κτήριο χαρακτηρίζεται από μίξη ρυθμών και διακοσμητικών μοτίβων, που του προσδίδουν εκλεκτικιστικό ύφος. Πιθανότατα κατασκευάστηκε στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Αποτελείται από επιχρισμένη λιθοδομή και καλύπτεται με κεραμοσκεπή, που ακολουθεί την κάτοψή του. Η κύρια όψη παρουσιάζει πληθώρα κοσμημάτων και μορφολογικών στοιχείων. Τέτοια είναι η καμαροσκέπαστη διαμόρφωση της κεντρικής εισόδου του κτηρίου με τα ελλειψοειδή τόξα και τους πεσσούς διακοσμημένους με γεωμετρικά μοτίβα, η κεντρική εξώθυρα με τις κόγχες εκατέρωθεν αυτής, οι παραστάδες στις ακμές του κτηρίου, που στον όροφο φέρουν κορινθιακού ρυθμού επίκρανα, τα πλαίσια των ανοιγμάτων, που διαφέρουν στον κάθε όροφο και ο εξώστης με το γεωμετρικό κιγκλίδωμα που στηρίζεται σε επιχρισμένο φουρούσι. Επιπλέον, στη στέψη της τοιχοποιίας διαμορφώνεται μια ζώνη διαφορετικού χρώματος μιμούμενη τη ζωφόρο του νεοκλασικού ρυθμού, πάνω από αυτή διαμορφώνεται οδοντωτή ταινία, η οποία στέφεται με το γείσο. Τα στοιχεία αυτά εμφανίζονται απλοποιημένα στις υπόλοιπες όψεις.

Το κτίριο του «Χατζηγιάννειου Παρθεναγωγείου» είναι κατασκευασμένο στις αρχές του 20ου αιώνα στα πρότυπα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, ως την επίσημη μορφολογική επιλογή των σχολικών κτιρίων του Κράτους εκείνης της περιόδου. Μορφολογικά ακολουθεί τα πρότυπα των σχολείων του “Καλλία”, ενώ διαφοροποιείται τυπολογικά. Η κάτοψη του κτιρίου οργανώνεται λειτουργικά σε ένα επίπεδο, με κεντρικό προστώο και συμμετρική διάταξη των χώρων. Σε αντιστοιχία με την κάτοψη, οργανώνεται και η όψη με τριμερή διάταξη, που υπακούει αυστηρά σε έναν κεντρικό άξονα συμμετρίας.

Σήμερα, το κτίριο στεγάζει τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και στα πλαίσια των αναγκών της νέας του χρήσης έχει ενσωματωθεί στο κτίριο ένα μεταλλικό πατάρι, με ανεξάρτητο φορέα στήριξης, που εκμεταλλεύεται το μεγάλο ελεύθερο ύψος του.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μοναδικής αισθητικής αξίας οροφογραφίες του κτιρίου, τόσο στο προστώο, όσο και στο εσωτερικό του.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Το "Χατζηγιάννειο" Παρθεναγωγείο ολοκληρώνεται το 1903, με δωρεά του τότε βιομήχανου και πολιτευτή Ιωάννη Χατζηγιάννη για να στεγασθεί το Παρθεναγωγείο που λειτουργούσε στο Καρλόβασι από το 1861. Κατασκευάστηκε στη θέση που βρισκόταν η Πορφυριάδα Σχολή και η εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Η Πορφυριάδα Σχολή κάηκε και το νέο της κτίριο ανεγέρθηκε σε νέα θέση κοντά στην πλατεία του Νέου Καρλοβάσου. Το κτίριο του "Χατζηγιάννειου" Παρθεναγωγείο λειτούργησε όλα τα χρόνια ως διδακτήριο, στέγασε το Δημοτικό σχολείο Καρλοβάσου και από το 1989 όπου ο Δήμος Καρλοβασίου το παραχώρησε στο Πανεπιστήμιο λειτουργεί ως βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το ξενοδοχείο «Σάμιον Πάλλας» αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα ξενοδοχειακής μονάδας των αρχών του 20ου αιώνα με νεοκλασικές και εκλεκτικιστικές αναφορές. Το κτίριο είναι διώροφο και αποτελείται από ισόγειο, όροφο και ημιυπόγειο το οποίο διαμορφώνεται στο πίσω τμήμα του κτιρίου, λόγω της υπερύψωσης του ισογείου.

Στο ισόγειο λειτουργούσε εστιατόριο και εμπορικό κατάστημα και κεντρικά, με ανεξάρτητη είσοδο, βρισκόταν ο χώρος υποδοχής του ξενοδοχείου. Στον όροφο υπήρχαν τα δωμάτια των πελατών με κοινόχρηστους χώρους υγιεινής, ενώ το ημιυπόγειο εξυπηρετούσε βοηθητικές χρήσεις του ξενοδοχείου.

Η κύρια είσοδος του ξενοδοχείου είναι τοποθετημένη κεντρικά στην πρόσοψη και σηματοδοτείται από μεγάλο ημικυκλικό τοξωτό άνοιγμα που φέρει περιθύρωμα με διακοσμητικό κλειδί και περίτεχνα διακοσμημένη σιδερένια θύρα, και το μικρό εξώστη στον όροφο. Το κεντρικό τοξωτό άνοιγμα διαμορφώνει στεγασμένο προθάλαμο εισόδου, με μωσαϊκό δάπεδο και πλούσια διακοσμημένη και επιχρωματισμένη οροφή με γύψινα ανάγλυφα φυτικά μοτίβα. H εξώθυρα του ξενοδοχείου είναι ξύλινη με τζαμιλίκια, έχει καθαρά κλασικιστικές αναφορές και κοσμείται με ψευτοπαραστάδες που φέρουν θριγκό και αέτωμα.

Οι υπόλοιποι χώροι του ισογείου διαμορφώνονται με μεγάλα ανοίγματα προς το δρόμο λόγω χρήσης. Στη βορειοανατολική πλευρά του ορόφου διαμορφώνεται βεράντα με συμπαγές στηθαίο. Η όψη κοσμείται με πλαίσια, με πιο ενδιαφέρον αυτό κάτω από τις ποδιές των παραθύρων, το οποίο φέρει επιχρωματισμένη επιγραφή με την επωνυμία του ξενοδοχείου. Τα ανοίγματα του ορόφου φέρουν απλά διακοσμητικά περιθυρώματα, ενώ κυριαρχεί το φαρδύ γείσο στην απόληξη του κτιρίου με επάλληλες διακοσμητικές ταινίες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει στο ισόγειο η ξύλινη επίπλωση του καταστήματος και η επίστρωση των δαπέδων με λευκά και μαύρα πλακίδια τύπου «σκακιέρα».

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Το ξενοδοχείο «Σάμιον Πάλλας» κατασκευάστηκε το 1936. Αποτέλεσε ένα από τα δύο ξενοδοχεία που λειτουργούσαν στο Καρλόβασι στις αρχές του 20ου αιώνα  μαζί με το ξενοδοχείο «Ακταίον» στο λιμάνι. Στο ισόγειο λειτουργούσε εστιατόριο και εμπορικό κατάστημα. Το 1986 σταμάτησε οριστικά η λειτουργία του. Από το σεισμό του Οκτωβρίου του 2020, το κτίριο υπέστη σημαντικές βλάβες στον όροφο, με μεγάλα τμήματα της βορειοανατολικής τοιχοποιίας να έχουν καταρρεύσει.