Διαδρομή «Μεσαίο Καρλόβασι»

Παραδοσιακή διώροφη κατοικία με νεοκλασικά στοιχεία, χτισμένη το 1893, σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία του ιδιοκτήτη της. Η κατασκευή του αποτελείται από επιχρισμένη λιθοδομή και καλύπτεται με τετράκλινη κεραμοσκεπή. Οι όψεις του διαμορφώνονται σύμφωνα με τα νεοκλασικά πρότυπα, χαρακτηριστικά των οποίων είναι η συμμετρία, η κάθετη διάταξη των ανοιγμάτων, η χρήση κάθετων και οριζόντιων αξόνων, η χρήση διαζωμάτων-οριζόντιων ταινιών μεταξύ των ορόφων και η διαμόρφωση παραστάδων στις ακμές του κτιρίου. Επιπλέον, τα ανώφλια των ανοιγμάτων με τα γείσα τους αποτελεί μορφολογικό στοιχείο της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το διάστημα 2003-2005 πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης κατά τις οποίες προστέθηκαν στοιχεία, όπως ο μεταλλικός εξώστης, και έγιναν επεμβάσεις που διαφοροποιήσαν τις όψεις, όπως μετατροπή θυρωμάτων σε παράθυρα και διάνοιξη παραθύρου για τη δημιουργία εξωστόθυρας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εμφανώς διακριτή νεότερη προσθήκη κατ’ επέκταση της κατοικίας με σύγχρονο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο που συμπληρώνει, χωρίς να ανταγωνίζεται το υφιστάμενο κτίριο.

Μονώροφη αστική νεοκλασική κατοικία με υπόγειο, τετράγωνης κάτοψη, χτισμένη το 1905 σύμφωνα με προφορική μαρτυρία κατοίκου της περιοχής. Αποτελείται από επιχρισμένη λιθοδομή και καλύπτεται με τετράριχτη στέγη, η οποία σχηματίζει αέτωμα στο κέντρο της ανατολικής, κύριας όψης, για να τονίσει την κεντρική είσοδο. Η διαμόρφωση των όψεων ακολουθεί νεοκλασικές αρχές σχεδιασμού, όπως είναι ο διαχωρισμός σε βάση, κορμό και στέψη, η συμμετρία και η κάθετη αντιστοίχιση των ανοιγμάτων. Επίσης, στις αρχές σχεδιασμού συγκαταλέγεται και ο τριμερής διαχωρισμός, που εμφανίζεται στην κύρια, ανατολική όψη, με το κεντρικό τμήμα που συμπεριλαμβάνει την κεντρική είσοδο, να προεξέχει από την υπόλοιπη τοιχοποιία. Επίσης, διακρίνονται νεοκλασικά μορφολογικά στοιχεία που κυριαρχούν στις όψεις. Τέτοια είναι οι παραστάδες στις ακμές με τα ιωνικά επίκρανα, οι κορνίζες των ανοιγμάτων με τα γείσα τους, η τριμερής διακοσμητική ζώνη στη στέψη των τοίχων, που φαίνεται να στηρίζεται στις παραστάδες, το γείσο της στέγης με τους γεισίποδες, το τριγωνικό αέτωμα και τα ακροκέραμα της στέγης. Ωστόσο εντοπίζονται και ορισμένα στοιχεία εκλεκτικισμού, όπως τα τοξοειδή ανώφλια των ανοιγμάτων.

Μονώροφο κτίριο κατοικίας σύνθετης κάτοψης με ημιυπόγειο, χτισμένο στις αρχές 20ου αιώνα. Η κατασκευή του αποτελείται από περιμετρική τοιχοποιία, επιχρισμένη σε όλες τις όψεις, και καλύπτεται με στέγη που ακολουθεί το περίγραμμα του κτιρίου. Επιπλέον, στο μεγαλύτερο τμήμα της, η στέγη είναι εγκιβωτισμένη. Οι όψεις διαμορφώνονται σύμφωνα με τα νεοκλασικά πρότυπα και με τα χαρακτηριστικά αυτών, όπως είναι η συμμετρία, η τρίμερης οργάνωση της κύριας ανατολικής όψης με το κεντρικό μέρος αυτής σε ελαφρά προεξοχή και ο κάθετος διαχωρισμός σε βάση, κορμό και στέψη. Επιπλέον νεοκλασικά στοιχεία αποτελούν η κεντρική-αξονική θέση της εισόδου με το κλιμακοστάσιο στην ανατολική όψη, τα τοξοειδή ανώφλια των ανοιγμάτων, οι παραστάδες εκατέρωθεν των ανοιγμάτων με τα γείσα και τα αετώματα στο άνω τμήμα τους, οι παραστάδες στις ακμές του κτιρίου, το γείσο και το στηθαίο της στέγης.

Διώροφη αστική κατοικία με ημιυπόγειο, ορθογωνικής κάτοψης, με προεξέχοντα γεωμετρικό όγκο πρισματική μορφής. Το κτίριο κατασκευάστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο από το ΥΠΠΟΑ με το ΦΕΚ 1547/Β/15.10.2004. Αποτελείται από επιχρισμένη λιθοδομή που καλύπτεται με δώμα. Οι όψεις του παρουσιάζουν λιτή νεοκλασική διαμόρφωση, τριμερή διαχωρισμό σε βάση, κορμό και στέψη, και οργανώνονται με βάση κάθετους και οριζόντιους άξονες συμμετρίας, σύμφωνα με τα νεοκλασικά πρότυπα. Τα νεοκλασικά στοιχεία στις όψεις είναι οι οδοντωτοί γωνιόλιθοι, τα οριζόντια διαζώματα, ορισμένα από τα οποία φέρουν γείσα, η πλαισίωση των ανοιγμάτων με παραστάδες, που εκτείνονται μέχρι το διάζωμα, επιστύλια και γείσα, το περιθύρωμα της κεντρικής εισόδου με ιδιαίτερη διαμόρφωση του επιστυλίου και του γείσου (οδοντωτή ταινία και ανθέμια), οι μπαλούστρες στο στηθαίο του δώματος και του πρισματικού όγκου. Επιπλέον, προεξέχον στοιχείο της κύριας όψης αποτελεί ο μαρμάρινος εξώστης, στηριζόμενος σε μαρμάρινα φουρούσια διακοσμημένα με έλικες και ανθέμια. Ο εξώστης βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο, δημιουργώντας ένα σύνολο που τονίζει τον κεντρικό κάθετο άξονα συμμετρίας της κύριας όψης.

Ισόγειο κτίριο εμπορίου με υπόγειο, χτισμένο στις αρχές 20ου αιώνα. Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν ως αποθήκη διάφορων προϊόντων, ενώ τα τελευταία χρόνια ως χώρος διασκέδασης-αναψυχής και υπηρεσιών. Συνεπώς, πρόκειται για κτίριο εμπορικής χρήσης, γεγονός που δικαιολογεί και την κεντρική του θέση στην περιοχή του Μεσαίου Καρλοβάσου. Η κατασκευή του αποτελείται από μικτή τοιχοποιία με λίθους και συμπαγείς πλίνθους, που παραμένει ανεπίχριστη σε όλες τις όψεις, και καλύπτεται με τετράκλινη στέγη. Οι όψεις διέπονται από νεοκλασικά χαρακτηριστικά διαμόρφωσης, όπως είναι η συμμετρία και η κάθετη διάταξη των ανοιγμάτων. Επιπλέον νεοκλασικά στοιχεία στις όψεις είναι η κεντρική-αξονική θέση της εισόδου στη νότια όψη, το περιθύρωμα και ο τονισμός της εισόδου στην ανατολική όψη, τα τοξοειδή ανώφλια των ανοιγμάτων και το στηθαίο στη δυτική όψη. Παρατηρούνται ορισμένες μεταγενέστερες επεμβάσεις στο κτίριο, που οφείλονται επιπλέον στις διαφοροποιήσεις των χρήσεων που έχει φιλοξενήσει μέσα στα χρόνια ζωής του. Ωστόσο, οι επεμβάσεις αυτές φαίνεται ότι έχουν αλλοιώσει τη μορφολογία του και εμποδίζουν την περαιτέρω διεξαγωγή συμπερασμάτων για την αρχιτεκτονική του.

Διώροφο κτίριο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, κατασκευασμένο τον 19ο αιώνα. Σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία των ιδιοκτητών, στο κτίριο έζησε ο Φωκίων Πανάς, Σάμιος ποιητής, που έζησε στα τέλη του 19ου/αρχές 20ου αιώνα. Το κτίριο αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία στο ισόγειο, η οποία συνεχίζει καθ’ ύψος στον όροφο μόνο στη νοτιοδυτική και νοτιοανατολική πλευρά του. Οι υπόλοιπες τοιχοποιίες του ορόφου, που βλέπουν στο δρόμο, είναι κατασκευασμένες από ξυλόπηκτη τοιχοποιία (μπαγδατί/τσατμάς). Η κατασκευή καλύπτεται με κεραμοσκεπή, που ακολουθεί το περίγραμμα του ορόφου. Χαρακτηριστικά παραδοσιακά στοιχεία του κτιρίου είναι τα τρία σαχνισιά του, που στηρίζονται σε ξύλινες αντηρίδες. Ένα σαχνισί βρίσκεται στη βορειοδυτική όψη και δύο επάλληλα κατά μήκος της βορειοανατολικής. Η προεξοχή της στέγης, το γείσο, παρουσιάζει κύρτωση και στις γωνίες της σχηματίζει τεταρτοκύκλια. Η ακμή της τοιχοποιίας του κτιρίου στο ισόγειο, που βρίσκεται πάνω στη συμβολή δύο δρόμων, παρουσιάζει απότμηση, που στο ψηλότερο σημείο της καταλήγει σε σφαιρικό τρίγωνο. Πάνω από το σφαιρικό τρίγωνο η ακμή αποκαθίσταται. Μεταγενέστερες επεμβάσεις που σχετίζονται κυρίως με τις διαστάσεις των ανοιγμάτων στη στάθμη του ισογείου έχουν αλλοιώσει τα αρχικά του μορφολογικά χαρακτηριστικά.

Διώροφη παραδοσιακή κατοικία με κάτοψη σχήματος τετράπλευρου, χτισμένη στα τέλη του 19ου/στις αρχές 20ου αιώνα. Το κτίριο αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία στο ισόγειο και ξυλόπηκτη τοιχοποιία στον όροφο και καλύπτεται με τρίρριχτη κεραμοσκεπή. Ορατές από τον δημόσιο χώρο είναι μόνο η βόρεια και η δυτική όψη, καθώς η νότια βρίσκεται εντός της αυλής του κτιρίου. Οι όψεις είναι λιτά διαμορφωμένες, με σχετική συμμετρία ως προς κάθετους κεντρικούς άξονες και διαχωρίζονται οριζόντια οι όροφοί του με τη χρήση διαχωριστικής ταινίας μεταξύ αυτών. Ακόμα, στη συμβολή των δημοτικών οδών η ακμή του κτιρίου παρουσιάζει απότμηση στο επίπεδο του ισογείου. Η απότμηση αποκαθίσταται ψηλά στην τοιχοποιία του ισογείου και συνεχίζει ως έχει σε όλο το υπόλοιπο ύψος. Ιδιαίτερο στοιχείο του κτιρίου αποτελεί το τριγωνικό σαχνισί στη δυτική όψη, που στηρίζεται σε ξύλινες αντηρίδες. Στο κάτω τμήμα του σαχνισιού συνεχίζει την πορεία της η οριζόντια διαχωριστική ταινία, η οποία φέρει ρομβοειδή κοσμήματα. Τα ανοίγματα του ισογείου παρουσιάζουν μεταγενέστερες επεμβάσεις που αφορούν κυρίως την αλλοίωση των αναλογιών τους. Επίσης, είναι λιγότερα σε αριθμό από εκείνα του ορόφου, τα οποία παρουσιάζουν ρυθμική επαναληπτικότητα. Ακόμα, νεοκλασική επιρροή αποτελεί η οριζόντια ζώνη στη στέψη της τοιχοποιίας και το γείσο της στέγης.

Διώροφη νεοκλασική αστική κατοικία, χτισμένη τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Η κατασκευή της αποτελείται από λιθοδομή και καλύπτεται με τρίκλινη κεραμοσκεπή. Πιθανότατα η συγκεκριμένη κατοικία μαζί με την όμορή της αποτελούσαν δίδυμες κατοικίες, “αδελφομοίρια”, δηλαδή κτίρια κατασκευασμένα διαδοχικά για να στεγάσουν συγγενείς οικογένειες. Έχουν κοινό φέροντα οργανισμό με κοινή φέρουσα μεσοτοιχία και φέρουν κοινή στέγη. Ωστόσο στο όμορο ανατολικό κτίριο έχουν πραγματοποιηθεί μεταγενέστερες επεμβάσεις και συνεπώς δεν διατηρούνται όμοια μορφολογικά στοιχεία, παρά μόνο παρατηρούνται παρόμοια ογκομετρικά στοιχεία. Οι όψεις της κατοικίας διαμορφώνονται σύμφωνα με τα νεοκλασικά πρότυπα, χαρακτηριστικά των οποίων είναι η συμμετρία, η κάθετη διάταξη των ανοιγμάτων, η χρήση κάθετων και οριζόντιων αξόνων, η χρήση διαζωμάτων-οριζόντιων ταινιών μεταξύ των ορόφων και η διαμόρφωση παραστάδων στις ακμές του κτιρίου. Άλλα νεοκλασικά μορφολογικά στοιχεία που κοσμούν τις όψεις είναι τα πλαίσια και τα τοξοειδή ανώφλια των παραθύρων με τα γείσα τους, τα επίκρανα των παραστάδων, η διαμόρφωση της εισόδου σε κάθετη αντιστοιχία με τον λίθινο εξώστη, τα λίθινα φουρούσια του εξώστη, το γείσο της στέγης.

Νεοκλασική αστική κατοικία με ημιυπόγειο, χτισμένη στα τέλη του 19ου/αρχές 20ου αιώνα. Η κατασκευή της αποτελείται από λιθοδομή και καλύπτεται με τετράκλινη κεραμοσκεπή. Η νοτιοανατολική κύρια όψη διαμορφώνεται σύμφωνα με τα νεοκλασικά πρότυπα, με χαρακτηριστικά της τη συμμετρία και τον διαχωρισμό της σε βάση, κορμό και στέψη. Τη βάση αποτελεί το επίπεδο του ημιυπογείου, η τοιχοποιία του οποίου προεξέχει και μιμείται σε ορισμένα σημεία τη δόμηση με λίθους. Η τοιχοποιία στον κορμό, δηλαδή στο επίπεδο του υπερυψωμένου ισογείου, βρίσκεται σε ελαφριά υποχώρηση και παρουσιάζει πιο έντονη μορφολογία. Στη στέψη βρίσκεται η στέγη με το γείσο και την αετωματική κατάληξη πάνω από την κεντρική είσοδο. Η κεντρική είσοδος συνδυάζει στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, με το θύρωμα της εισόδου και τη σκάλα που καταλήγει εκεί να βρίσκεται σε εσοχή. Άλλα νεοκλασικά μορφολογικά στοιχεία είναι οι παραστάδες στις ακμές του κτιρίου, τα επίκρανα των παραστάδων, τα πλαίσια και τα τοξοειδή ανώφλια των παραθύρων. Οι υπόλοιπες όψεις διαμορφώνονται πιο απλά.