Διαδρομή «Λιμάνι» Καρλοβάσου

Πρόκειται για το συγκρότημα ιδιοκτησίας του Διαδημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σάμου. Κατασκευάστηκε περίπου το 1908, ώστε να στεγαστεί το Λιμεναρχείο και το Τελωνείο Καρλοβάσου. Αποτελείται από επτά κτίρια. Στο μέσον βρίσκεται το κεντρικό διώροφο κτίριο και εκατέρωθεν του από τρείς ισόγειες αποθήκες. Το σύνολο του συγκροτήματος, έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 9155/24.11.2011 απόφαση του Υπ. Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής) - ΦΕΚ 375/Τ.Α.Α.&Π.Θ./30-12-2011. Ειδικότερα, τα κτίρια των αποθηκών έχουν ορθογωνική κάτοψη, είναι στενομέτωπα και φέρουν ξύλινες, δίρριχτες στέγες με βυζαντινού τύπου επικεράμωση και αετωματική απόληξη. Ο φέρων οργανισμός τους είναι από λιθοδομή και οι διαστάσεις τους περίπου 10.00x20.00μ. Το εσωτερικό τους είναι μονόχωρο και είναι εμφανείς οι ξύλινες στέγες. Οι αποθήκες διαχωρίζονται με λιθόκτιστες μεσοτοιχίες, όπου στο μέσον υπάρχει άνοιγμα ώστε να επικοινωνούν. Η διαμόρφωση του αετωματικού γείσου των στεγών γίνεται με επάλληλες σειρές από ειδικού τύπου οπτόπλινθους και λίθινες πλάκες. Στην κύρια - βόρεια όψη της κάθε αποθήκης, στο κέντρο του αετώματος, υπάρχει στρόγγυλος φεγγίτης. Ιδιαίτερο μορφολογικό στοιχείο αποτελούν και τα τοξωτά ανοίγματα των κύριων εισόδων, που πλαισιώνονται με επιχρισμένα περιθυρώματα. Στην πίσω - νότια όψη, εντοπίζονται ημικυκλικά παράθυρα με προστατευτικές σιδεριές. Σήμερα, βρίσκονται υπό κατάρρευση οι δύο από τις έξι στέγες των αποθηκών, ενώ και η κατάσταση διατήρησης και των υπολοίπων δεν είναι καλή. Το κεντρικό διώροφο κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη, είναι πλατυμέτωπο και φέρει ξύλινη, τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από βυζαντινού τύπου κεραμίδια. Η απόληξη της στέγης γίνεται με προεξέχον γείσο, στο κάτω μέρος του οποίου υπάρχει φαρδιά, διακοσμητική ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Το κεντρικό τμήμα, όπου τοποθετείται η κύρια είσοδος και ο εξώστης, τονίζεται καθώς προεξέχει ελαφρώς και εκατέρωθεν του διατάσσονται συμμετρικά τα παράθυρα. Ο διαχωρισμός των επιπέδων υποδηλώνεται με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Στην πίσω - νότια πλευρά του κεντρικού κτιρίου, δημιουργείται εσωτερική αυλή. Στο σύνολο τους, τα κτίρια του συγκροτήματος φέρουν αξιόλογα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με κάποια νεοκλασικά χαρακτηριστικά και αποτελούν ενιαίο αντιπροσωπευτικό μέτωπο και σύνολο.

Διώροφο κτίριο του 1904, με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Αποτελείται από ισόγειο και όροφο. Το ισόγειο είχε εμπορική χρήση, ενώ ο όροφος κατοικίας. Το κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη, είναι στενομέτωπο και φέρει τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από βυζαντινού τύπου κεραμίδια. Τα ανοίγματα έχουν αξονική διάταξη, με τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα να τονίζεται από την κύρια είσοδο και τον εξώστη στον όροφο. Το σύνολο των όψεων του κτιρίου είναι επιχρισμένο και οι ακμές της πρόσοψης κοσμούνται με παραστάδες. Ο διαχωρισμός των επιπέδων τονίζεται με απλή, οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Επίσης, οριζόντια διακοσμητική ταινία διατρέχει την πρόσοψη, πάνω από τα παράθυρα του ορόφου. Τα ανοίγματα διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια και έχουν επιχρισμένη διακοσμητική πλαισίωση σε προεξοχή.  Μάλιστα, αυτό της κεντρικής εξώθυρας, στη στάθμη του ισογείου, φέρει και γείσο.

Διώροφο κτίριο του 1901, με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Αποτελείται από ισόγειο και όροφο. Η λειτουργία των δύο επιπέδων ήταν πάντα ανεξάρτητη, με το ισόγειο να έχει εμπορική χρήση και τον όροφο κατοικίας. Το κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη, είναι στενομέτωπο και φέρει τρίρριχτη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκού τύπου κεραμίδια. Η διάρθρωση της πρόσοψης παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από την κύρια είσοδο, τον εξώστη στον όροφο και το τριγωνικό αέτωμα της στέγης. Η απόληξη της στέγης γίνεται με διμερές, επιχρισμένο, γείσο με ταινίες από τραβηχτό επίχρισμα. Η μορφολογική επεξεργασία της πρόσοψης διαχωρίζεται ανά επίπεδο. Η στάθμη του ισογείου διαμορφώνεται εξ ’ολοκλήρου με ισόδομη, λαξευτή λιθοδομή, ενώ ο όροφος είναι επιχρισμένος. Στο επίπεδο του ισογείου τα ανοίγματα διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια και πλαισιώνονται από λίθινες παραστάδες και υπέρθυρα. Στον όροφο, τα ανοίγματα των παραθύρων κοσμούνται από ζεύγη παραστάδων που φέρουν τριγωνικό αέτωμα. Ο διαχωρισμός των επιπέδων υποδηλώνεται και με λίθινη, οριζόντια ταινία σε προεξοχή. Ο εξώστης στηρίζεται σε μαρμάρινα, περίτεχνα φουρούσια. Εκατέρωθεν του εξώστη, εντοπίζονται παραστάδες με ραβδώσεις και κορινθιακά επίκρανα, οι οποίες στηρίζουν το κεντρικό αέτωμα της στέγης.

Διώροφο κτίριο του πρώτου τετάρτου του 20ου αιώνα. Εντάσσεται μορφολογικά στα πλαίσια του εκλεκτικισμού, παρουσιάζοντας στοιχεία κυρίως νεοκλασικά, αλλά και νεομπαρόκ. Αποτελείται από ισόγειο, όροφο και σοφίτα. Το ισόγειο είχε εμπορική χρήση, ενώ ο όροφος κατοικίας. Το κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη, είναι στενομέτωπο και στεγάζεται με δώμα. Περιμετρικά του δώματος, διαμορφώνεται στηθαίο με τμήματα συμπαγή και με μπαλούστρες. Το σύνολο των όψεων είναι επιχρισμένο και η διάταξη των ανοιγμάτων ακολουθεί τους κατακόρυφους και οριζόντιους άξονες. Στην κύρια όψη, ο κεντρικός κατακόρυφος άξονας τονίζεται, καθώς καταλήγει σε τοξωτό - νεομπαρόκ αέτωμα που φέρει ανάγλυφο διάκοσμο στο τύμπανο του. Η στέψη του κτιρίου κοσμείται με προεξέχον γείσο από τραβηχτό επίχρισμα, στο κάτω μέρος του οποίου υπάρχει οδοντωτή ταινία. Η μορφολογική επεξεργασία των όψεων διαχωρίζεται ανά επίπεδο. Στη στάθμη του ισογείου, τα ανοίγματα διαμορφώνονται με επιχρισμένα περιθυρώματα με γείσο, ενώ οι ακμές του κτιρίου φέρουν παραστάδες από επίπλαστο διάκοσμο με τραβηχτό επίχρισμα, σε απομίμηση λαξευτής λιθοδομής. Στον όροφο, η διακοσμητική πλαισίωση των παραθύρων, φέρει γείσο με ανθέμιο στο κάτω μέρος. Οι ποδιές των παράθυρων έχουν διακοσμητικές μπαλούστρες, ενώ στο άνω μέρος τους υπάρχει ανάγλυφος διάκοσμος. Παραστάδες με ραβδώσεις και επίκρανα κοσμούν τις ακμές του ορόφου και στηρίζουν το κεντρικό αέτωμα, εκατέρωθεν της θύρας του εξώστη. Ο εξώστης καταλαμβάνει όλο το μήκος της πρόσοψης και το κεντρικό του τμήμα,  διαμορφώνει καμπύλη προεξοχή. Στηρίζεται σε διαδοχικά, συμπαγή φουρούσια, ενώ στο κάτω μέρος του διαμορφώνονται φατνώματα. Στην πίσω - νότια όψη του κτιρίου, εντοπίζεται κατασκευή βεράντας από οπλισμένο σκυρόδεμα, στηριγμένης σε πεσσοστοιχιά.

Διώροφο κτίριο του 1903. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα τοπικού νεοκλασικισμού με στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Αποτελείται από ημιυπόγειο, ισόγειο και όροφο. Αρχικά, το ισόγειο είχε εμπορική χρήση, ενώ ο όροφος κατοικίας. Σήμερα, και οι δύο στάθμες χρησιμοποιούνται ως κατοικία. Μαζί με το όμορο κτίριο αποτελούν δίδυμες κατοικίες - τα λεγόμενα “αδελφομοίρια”. Πρόκειται για όμοια κτίρια που έχουν κατασκευαστεί διαδοχικά για να στεγάσουν συγγενείς οικογένειες. Έχουν κοινό φέροντα οργανισμό από λιθοδομή και κοινή φέρουσα μεσοτοιχία. Φέρουν κοινή, τετράριχτη στέγη με βυζαντινού τύπου επικεράμωση. Η απόληξη της στέγης γίνεται με γείσο από τραβηχτό επίχρισμα. Η πρόσοψη είναι επιχρισμένη και ο διαχωρισμός των επιπέδων τονίζεται με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Ο εξώστης στον όροφο, στηρίζεται σε μαρμάρινα φουρούσια και φέρει περίτεχνα, μεταλλικά κιγκλιδώματα. Παρατηρείται σημαντική αλλοίωση της μορφής και της διάταξης των ανοιγμάτων στη στάθμη του ισογείου. Επίσης, σε επαφή με την πίσω - νότια πλευρά του κτιρίου, έχει κατασκευαστεί μεταγενέστερη, μονώροφη προσθήκη, κατ’ επέκταση του αρχικού κτιρίου.

Πρόκειται για το πρώην συγκρότημα αποθηκών χονδρεμπορίου, γνωστό ως “Κτίριο Προβατάρη”, ιδιοκτησίας σήμερα του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα. Έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. ΔΠΑ/3910/27.05.1997 απόφαση του Υπ. Αιγαίου - ΦΕΚ 516/Δ/20.06.1997. Αποτελείται από δύο, δίδυμα, μονώροφα κτίρια με εμφανή νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Ειδικότερα, τα κτίρια είναι ισόγεια, με υπόγειο, έχουν ορθογωνική κάτοψη και είναι στενομέτωπα. Ο φέρων οργανισμός τους είναι από λιθοδομή και φέρουν ξύλινες, δίρριχτες στέγες με βυζαντινού τύπου επικεράμωση και αετωματική απόληξη. Το αέτωμα της κάθε στέγης φέρει περιμετρικό, προεξέχον γείσο και στο κέντρο υπάρχει στρογγυλός φεγγίτης. Κάτω από το γείσο, τρέχει περιμετρικά των κτιρίων, ενιαία, φαρδιά, διακοσμητική ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Η διάρθρωση της νότιας (κύριας) και βόρειας (πίσω) όψης του κάθε κτιρίου, παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τις εισόδους και τα αετώματα με τους φεγγίτες. Στην πρόσοψη, παραστάδες με κορινθιακά επίκρανα κοσμούν τις ακμές των κτιρίων, αλλά και τοποθετούνται στο σημείο που αυτά ενώνονται, δηλώνοντας ότι πρόκειται για δύο ξεχωριστά κτίρια με κοινή μεσοτοιχία. Τα ανοίγματα διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια, ενώ αυτά της πρόσοψης πλαισιώνονται με επιχρισμένα περιθυρώματα με κλειδί και φέρουν γείσο.

Μονώροφο κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα, με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Αποτελείται από υπερυψωμένο ισόγειο και ημιυπόγειο. Η αρχική χρήση του κτιρίου ήταν αυτή της κατοικίας, ενώ σήμερα λειτουργεί ως ξενοδοχείο. Ο φέρων οργανισμός του είναι από λιθοδομή και έχει τετραγωνική κάτοψη. Φέρει ξύλινη, τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκού τύπου κεραμίδια και αετωματική απόληξη στην κύρια - βόρεια όψη. Η απόληξη της στέγης γίνεται με προεξέχον γείσο από τραβηχτό επίχρισμα, στο κάτω μέρος του οποίου υπάρχει φαρδιά, διακοσμητική ταινία. Το κεντρικό τμήμα, όπου τοποθετείται και η κύρια είσοδος, τονίζεται καθώς προεξέχει ελαφρώς και πλαισιώνεται με παραστάδες οι οποίες καταλήγουν στο τριγωνικό αέτωμα με το περιμετρικό γείσο. Ειδικότερα, η κύρια πρόσβαση γίνεται μέσω του εντυπωσιακού εξωτερικού κλιμακοστασίου, το οποίο καταλήγει σε βεράντα εισόδου, κάτω από την οποία δημιουργείται ημιυπαίθριος χώρος. Η κύρια είσοδος βρίσκεται σε υποχώρηση και εκατέρωθεν τις διαμορφώνονται κόγχες. Τα ανοίγματα ακολουθούν αξονικές διατάξεις, έχουν τοξωτά ανώφλια και πλαισιώνονται με επιχρισμένες ταινίες και γείσα. Παραστάδες με κορινθιακά επίκρανα κοσμούν επίσης και τις ακμές του κτιρίου. Στην πίσω - νότια πλευρά υπάρχει και δεύτερο, μεταγενέστερο κτίριο.

Πρόκειται για το πρώην ξενοδοχείο “Aκταίον”. Χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα και είναι χαρακτηριστικό δείγμα τοπικού νεοκλασικισμού. Αποτελείται από δύο κτίρια σε συνέχεια. Το πρώτο - κυρίως κτίριο είναι διώροφο, με υπόγειο, ισόγειο και όροφο. Έχει τετραγωνική κάτοψη και φέρει ξύλινη, τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκού τύπου κεραμίδια. Πρόκειται για μεταγενέστερη μετασκευή της στέγης, καθώς είναι εμφανής η κατασκευή γρηπίδας από οπλισμένο σκυρόδεμα. Σε επαφή με το κυρίως κτίριο, στην πίσω - βόρεια πλευρά, βρίσκεται και το δεύτερο, μονώροφο κτίριο, που αποτελείται από υπόγειο και υπερυψωμένο ισόγειο. Το δεύτερο κτίριο είναι ορθογωνικής κάτοψης και στεγάζεται με δώμα. Το σύνολο των όψεων των κτιρίων είναι επιχρισμένο και τα ανοίγματα έχουν αξονική διάταξη. Οι ακμές τους κοσμούνται με επίπλαστους, οδοντωτούς γωνιόλιθους σε προεξοχή. Η διάρθρωση της κύριας - νότιας όψης, παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τον εξώστη με τις μπαλούστρες και τα συμπαγή φουρούσια στον όροφο. Ο διαχωρισμός των επιπέδων τονίζεται στο κυρίως κτίριο με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα, ενώ υπάρχει και φαρδιά διακοσμητική ταινία, κάτω από το γείσο της στέγης. Τα ανοίγματα πλαισιώνονται με επιχρισμένες κορνίζες με γείσο, ενώ τα παράθυρα του ορόφου στην κύρια όψη, φέρουν και πίνακες (ένα είδος θωρακίου) στις ποδιές τους. Επίσης, εντοπίζεται ζεύγος παραστάδων εκατέρωθεν της θύρας του εξώστη στην κύρια όψη. Σήμερα και τα δύο κτίρια είναι χωρίς χρήση και βρίσκονται σε κακή κατάσταση διατήρησης.

Διώροφο κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με στοιχεία τοπικού νεοκλασικισμού. Αποτελείται από ισόγειο και όροφο. Η λειτουργία των δύο επιπέδων ήταν πάντα ανεξάρτητη, με το ισόγειο να έχει εμπορική χρήση και τον όροφο κατοικίας. Μαζί με το όμορο κτίριο αποτελούν δίδυμες κατοικίες - τα λεγόμενα “αδελφομοίρια”. Πρόκειται για όμοια κτίρια που έχουν κατασκευαστεί διαδοχικά για να στεγάσουν συγγενείς οικογένειες. Έχουν κοινό φέροντα οργανισμό από λιθοδομή και κοινή φέρουσα μεσοτοιχία. Φέρουν κοινή, τετράριχτη στέγη με ρωμαϊκού τύπου επικεράμωση. Η απόληξη της στέγης γίνεται με προεξέχον γείσο, αποτελούμενο από επάλληλες ταινίες από τραβηχτό επίχρισμα. Ιδιαίτερο μορφολογικό στοιχείο αποτελεί το κεντρικό, τοξωτό άνοιγμα που οδηγεί σε στεγασμένη στοά- προθάλαμο, απ’ όπου εξασφαλιζόταν η πρόσβαση στο ισόγειο και τον όροφο και για τις δύο ιδιοκτησίες. Τα ανοίγματα έχουν αξονική διάταξη και αυτά του ορόφου φέρουν και γείσα. Ο διαχωρισμός των επιπέδων τονίζεται με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Στη στάθμη του ισογείου, παρατηρείται σημαντική αλλοίωση της μορφής και του υλικού των ανοιγμάτων (μετατροπή παραθύρων σε εξώθυρες, αντικατάσταση κουφωμάτων), καθώς και αφαίρεση του επιχρίσματος από την τοιχοποιία.