1 
Παραδοσιακή Κατοικία με δώμα | STR0010
Πρόκειται για τη μοναδική σωζόμενη διώροφη λαϊκή κατοικία τετραγωνικής κάτοψης, κατασκευασμένη από φέρουσα περιμετρική λιθοδομή και επίστεψη από δώμα στρωμένο με πηλό, το «λιακωτό». Το οικόπεδο προσεγγίζεται από στενή βαθμιδωτή οδό, όπου υπάρχει πέτρινος μαντρότοιχος. Από μια στενή ξύλινη αυλόπορτα εισέρχεται ο επισκέπτης στην εσωτερική αυλή και έπειτα στο κυρίως κτίριο, από την πρόσοψη, στο επίπεδο του ισογείου. Το δεύτερο επίπεδο της κατοικίας αναπτύσσεται σε εσωτερικό ξύλινο πατάρι, από όπου υπάρχει και δευτερεύουσα επικοινωνία της κατοικίας με την πίσω αυλή. Το κτίριο λόγω της εγκατάλειψης και απουσίας χρήσης δεν έχει συντηρηθεί. Εκτιμάται η ύπαρξη ξύλινου εξώστη στην κύρια όψη από τα υπολείμματα ξύλινων δοκών.
2 
Παραδοσιακή Κατοικία με «σαχνισί» | STR0009
Λαϊκή παραδοσιακή διώροφη οικία με ξύλινη στέγη. Η πρόσβαση στο οικόπεδο γίνεται από πάροδο μικρού πλάτους, όπου βρίσκεται και η κύρια είσοδος της κατοικίας. Το κτίριο παρόλο που φαίνεται να έχει δεχτεί επεμβάσεις που έχουν αλλοιώσει τα αυθεντικά του υλικά, διατηρεί ωστόσο την αρχική του τυπολογία και ογκοπλασία και τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Παρουσιάζει υπερυψωμένο ισόγειο από φέρουσα περιμετρική λιθοδομή και όροφο που διαμορφώνει αρχιτεκτονική προεξοχή «σαχνισί» που στηρίζεται σε ξύλινες αντηρίδες στη νότια όψη. Η κάτω πλευρά του διαμορφώνεται με οριζόντια ξύλινη επένδυση και λιτή διακοσμητική ταινία και οι ακμές του κοσμούνται με εμφανείς ξύλινες παραστάδες. Επιπλέον, υπάρχει ξύλινος εξώστης στη δυτική όψη του κτιρίου. Τα κουφώματα είναι όλα ξύλινα, με ανοιγόμενα ταμπλαδωτά εξώφυλλα. Στη νότια πλευρά βρίσκεται βρύση με στοιχεία από τοπικό ηφαιστειακό πέτρωμα που αποτελεί παραδοσιακό δομικό υλικό, λαξευμένο τοπικό λίθο.
3 
Παραδοσιακή Κατοικία με «σαχνισί» | STR0008
Τυπική λαϊκή παραδοσιακή διώροφη κατοικία με ξύλινη στέγη. Το κτίριο τοποθετείται σε γωνιακό οικόπεδο και παρουσιάζει τετραγωνική κάτοψη. Οι όψεις του είναι γενικά απλές και επιχρισμένες. Το υπερυψωμένο ισόγειο είναι κατασκευασμένο από φέρουσα περιμετρική λιθοδομή, ενώ στον όροφο διακρίνεται το ιδιαίτερο μορφολογικό στοιχείο του κτιρίου, το σαχνισί. Η διαμόρφωση αυτή του ορόφου σε μικρή αρχιτεκτονική προεξοχή αποσκοπεί στην αύξηση του ωφέλιμου χώρου της κατοικίας. Το σαχνισί διαμορφώνεται στη νότια πλευρά με οριζόντια ξύλινη επένδυση και διακοσμητική ταινία, ενώ φέρει ξύλινες αντηρίδες. Τα κουφώματα του κτιρίου είναι όλα ξύλινα, με ανοιγόμενα εξώφυλλα. Το κτίριο διαθέτει ανεξάρτητη είσοδο από την προκυμαία προς το κατώι, και δύο κύριες εισόδους στην κατοικία, μία μέσω της αυλής στα δυτικά και μία από την πίσω όψη μέσω βαθμιδωτής παρόδου. Το παρόν κτίριο δεν έχει υποστεί επεμβάσεις και συνεπώς διατηρεί αναλλοίωτα τα αρχικά του χαρακτηριστικά τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό.
4 
Παραδοσιακή Κατοικία με «σαχνισί» | STR0007
Τριώροφο παραδοσιακό κτίριο στενομέτωπο που αναπτύσσει τους χώρους σε βάθος. Με υπερυψωμένο πέτρινο κορμό στο ισόγειο και τον α’ όροφο και σαχνισί στον β’ όροφο προς τον νότο, στηριζόμενο σε εμφανείς ξύλινες αντηρίδες. Από παλιές φωτογραφίες προκύπτει ότι το κτίριο ήταν αρχικά ενδιάμεσο, σε επαφή με άλλα εκατέρωθεν, διαμορφώνοντας συνεχές παραλιακό μέτωπο. Μετά την κατάρρευση του εκ δεξιών κτιρίου παραμένει σήμερα εμφανής η λιθοδομή της μεσοτοιχίας. Το ισόγειο, που λειτουργούσε ως κατώι, διέθετε ανεξάρτητη είσοδο από το δρόμο. Στην αρχική φάση του κτιρίου, εξωτερικό ξύλινο κλιμακοστάσιο επί της κύριας νότιας όψης, οδηγούσε από τον περιβάλλοντα χώρο στη στάθμη του α’ ορόφου, όπου εξελισσόταν η κατοικία. Σήμερα απομένει τμήμα αυτού ως εξώστης. Δεύτερη είσοδος της κατοικίας παραμένει στη βόρεια πλευρά επί της δημοτικής οδού. Οι όψεις του κτιρίου είναι γενικά απλές, επιχρισμένες, χωρίς διακοσμητικά στοιχεία. Τα κουφώματα είναι ξύλινα ταμπλαδωτά. Το κτίριο φέρει επικάλυψη από ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη.
5 
Παραδοσιακή Κατοικία με «σαχνισί» | STR0005
Τριώροφο παραδοσιακό κτίριο κατοικίας τετραγωνικής κάτοψης. Η ανέγερσή του χρονολογείται στα τέλη του 1800. Αποτελεί δείγμα των πλέον ολοκληρωμένων τύπων με περισσότερους χώρους και σύνθετη διάταξη, που θεωρούνται αρχοντόσπιτα. Πρόκειται για γωνιακή κατοικία επί δημόσιας βαθμιδωτής παρόδου με υπερυψωμένο πέτρινο κορμό στο ισόγειο και τον α’ όροφο, ενώ ο τρίτος όροφος αναπτύσσεται σε σαχνισί, αρχιτεκτονικό μορφολογικό στοιχείο της επίσημης αστικής βαλκανικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Αυτή η κλειστή προεξοχή διαμορφώνεται στη νοτιοδυτική όψη με σκοπό την επέκταση της επιφάνειας της κατοικίας στο επίπεδο αυτό, την καλύτερη θέαση και τον ηλιασμό του χώρου. Το σαχνισί φέρει στην κάτω πλευρά οριζόντια ξύλινη επένδυση και διακοσμητική ταινία, στηρίζεται σε εμφανείς ξύλινες αντηρίδες, προβάλλοντας το ανάλαφρο της κατασκευής και κοσμείται με εμφανείς ξύλινες παραστάδες στις ακμές του. Τα κουφώματα του κτιρίου είναι όλα ξύλινα με ανοιγόμενα εξώφυλλα πράσινου χρώματος. Το κτίριο επικαλύπτεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη. Παρουσιάζει ξύλινο εξώστη στον α’ όροφο επί της νότιας όψης.
Το κτίριο διαθέτει ξεχωριστές εισόδους ισογείου και ορόφου, διαχωρίζοντας τις αρχικές λειτουργίες καταστήματος και κατοικίας αντίστοιχα, ενώ υφίσταται και εσωτερικό κλιμακοστάσιο για τη μεταξύ τους επικοινωνία.
Την περίοδο της εξορίας (1948-1962) το είχαν επιτάξει και λειτουργούσε ως Διοικητήριο.
Το κτίριο διαθέτει ξεχωριστές εισόδους ισογείου και ορόφου, διαχωρίζοντας τις αρχικές λειτουργίες καταστήματος και κατοικίας αντίστοιχα, ενώ υφίσταται και εσωτερικό κλιμακοστάσιο για τη μεταξύ τους επικοινωνία.
Την περίοδο της εξορίας (1948-1962) το είχαν επιτάξει και λειτουργούσε ως Διοικητήριο.
6 
Ιστορικό Καφενείο «Ακταίον» | STR0004
Πρόκειται για το κτίριο που στεγαζόταν το ιστορικό καφενείο «Ακταίον» στις αρχές του 20ου αιώνα. Το κτίριο αν και σήμερα το βρίσκουμε πλήρως ανακατασκευασμένο και με νέα χρήση κατοικίας, κουβαλάει μνήμες από το παρελθόν και φέρει ιδιαίτερη κοινωνική και ιστορική αξία για τους κατοίκους του οικισμού. Για το λόγο αυτό, όπως και όλα τα κτίρια του οικοδομικού τετραγώνου χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέα μνημεία από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1988, σύμφωνα την Υ.Α ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/8182/487/4.4.1988 (ΦΕΚ 259/Β/2.5.1988).
Το κτίριο του καφενείου ήταν πάντοτε ισόγειο και από ιστορικές φωτογραφίες διαπιστώνεται ότι διατηρεί τα αρχικά του μορφολογικά χαρακτηριστικά ως προς την ογκοπλασία του και τη διάταξη των ανοιγμάτων.
Το κτίριο είναι γωνιακό, με μικρή ορθογωνική κάτοψη και βρίσκεται σε επαφή με όμορα κτίσματα στην ανατολική και στη νότια πλευρά του. Στην μπροστινή πλευρά του διαθέτει μικρό αύλειο χώρο σε άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα που εξυπηρετούσε την υπαίθρια λειτουργία του καφενείου.
Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή και φέρει τρίρριχτη ξύλινη στέγη. Οι όψεις του είναι λιτές και διακρίνονται για την απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Παλαιότερα το κτίριο έφερε ξύλινα κουφώματα με μικρό διακοσμητικό γείσο και την ελεύθερη ακμή του κοσμούσε εμφανής ξύλινη παραστάδα. Σήμερα τα μόνο στοιχεία που μαρτυρούν την σχέση του κτιρίου με το παρελθόν αποτελούν τα ξύλινα δοκάρια στην προεξοχή της στέγης και μικρές προεξοχές στα ανώφλια των ανοιγμάτων για την προστασία τους από τα βρόχινα ύδατα.
Το κτίριο του καφενείου ήταν πάντοτε ισόγειο και από ιστορικές φωτογραφίες διαπιστώνεται ότι διατηρεί τα αρχικά του μορφολογικά χαρακτηριστικά ως προς την ογκοπλασία του και τη διάταξη των ανοιγμάτων.
Το κτίριο είναι γωνιακό, με μικρή ορθογωνική κάτοψη και βρίσκεται σε επαφή με όμορα κτίσματα στην ανατολική και στη νότια πλευρά του. Στην μπροστινή πλευρά του διαθέτει μικρό αύλειο χώρο σε άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα που εξυπηρετούσε την υπαίθρια λειτουργία του καφενείου.
Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή και φέρει τρίρριχτη ξύλινη στέγη. Οι όψεις του είναι λιτές και διακρίνονται για την απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Παλαιότερα το κτίριο έφερε ξύλινα κουφώματα με μικρό διακοσμητικό γείσο και την ελεύθερη ακμή του κοσμούσε εμφανής ξύλινη παραστάδα. Σήμερα τα μόνο στοιχεία που μαρτυρούν την σχέση του κτιρίου με το παρελθόν αποτελούν τα ξύλινα δοκάρια στην προεξοχή της στέγης και μικρές προεξοχές στα ανώφλια των ανοιγμάτων για την προστασία τους από τα βρόχινα ύδατα.
7 
Παραδοσιακό Παντοπωλείο | STR0015
Αξιόλογο δείγμα ισόγειου παραδοσιακού παντοπωλείου, κατασκευασμένου το 1890. Το κτίριο είναι πλατυμέτωπο, διαθέτει ορθογωνική κάτοψη και είναι κατασκευασμένο από φέρουσα λιθοδομή με ξύλινη τρίρριχτη στέγη. Εσωτερικά είναι δίχωρο και η τυπολογία του παραπέμπει σε εμπορική χρήση. Σύμφωνα με μαρτυρίες, παλαιότερα το κτίριο λειτουργούσε ως τσαγκαράδικο και ραφτάδικο. Από το 1962 και μετά, όπου περιήλθε στην οικογένεια του σημερινού ιδιοκτήτη λειτουργεί ως παντοπωλείο.
Με ιδιαίτερη επιμέλεια είναι κατασκευασμένα τα κουφώματα της νότιας όψης που φέρουν περιμετρικό ξύλινο πλαίσιο με προστατευτική σιδεριά, καθώς και το άνοιγμα της εισόδου που διαμορφώνεται με ξύλινο διακοσμητικό περιθύρωμα.
Στο εσωτερικό του, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ξύλινη επίπλωση του καταστήματος που διατηρείται από τη δεκαετία του 1960 και η ξύλινη οροφή που διαμορφώνεται με ξύλινες τάβλες και πηχάκια και περιμετρικό διακοσμητικό γείσο.
Με ιδιαίτερη επιμέλεια είναι κατασκευασμένα τα κουφώματα της νότιας όψης που φέρουν περιμετρικό ξύλινο πλαίσιο με προστατευτική σιδεριά, καθώς και το άνοιγμα της εισόδου που διαμορφώνεται με ξύλινο διακοσμητικό περιθύρωμα.
Στο εσωτερικό του, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ξύλινη επίπλωση του καταστήματος που διατηρείται από τη δεκαετία του 1960 και η ξύλινη οροφή που διαμορφώνεται με ξύλινες τάβλες και πηχάκια και περιμετρικό διακοσμητικό γείσο.
8 
Παραδοσιακή Κατοικία | STR0013
Αξιόλογο δείγμα διώροφης λιθόκτιστης λαϊκής κατοικίας με παραδοσιακά χαρακτηριστικά, που χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα κτίρια που διασώθηκαν μετά το σεισμό του 1968 στον οικισμό μετά το σεισμό του 1968 και διατηρεί αναλλοίωτα τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά.
Το κτίριο είναι πλατυμέτωπο και διαθέτει ορθογωνική κάτοψη. Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή, με ισόδομους λαξευμένους λίθους στο ισόγειο και φέρει δίρριχτη ξύλινη στέγη με «βυζαντινού» τύπου επικεράμωση.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τοξωτά ανοίγματα των εισόδων στην κύρια όψη, που φέρουν φεγγίτες με ακτινωτά καΐτια, ενώ υπάρχει και δευτερεύουσα είσοδος στο πίσω μέρος της κατοικία που λόγω της ανισοσταθμίας του εδάφους η πρόσβαση γίνεται απευθείας στο επίπεδο του ορόφου. Στην κύρια όψη διακρίνεται η κατασκευή εξώστη, στον όροφο, που έχει καταρρεύσει. Διατηρούνται, ωστόσο, η εξωστόθυρα και οι δοκοί που έφεραν το κατάστρωμα και την κουπαστή, που μαρτυρούν την ύπαρξή του.
Στην πρόσοψη, τα δύο επίπεδα διαχωρίζει οριζόντια διακοσμητική προεξέχουσα ταινία, από πλακοειδείς λίθους. Με τον ίδιο τρόπο διαμορφώνεται και η γρηπίδα της στέγης.
Το κτίριο είναι πλατυμέτωπο και διαθέτει ορθογωνική κάτοψη. Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή, με ισόδομους λαξευμένους λίθους στο ισόγειο και φέρει δίρριχτη ξύλινη στέγη με «βυζαντινού» τύπου επικεράμωση.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τοξωτά ανοίγματα των εισόδων στην κύρια όψη, που φέρουν φεγγίτες με ακτινωτά καΐτια, ενώ υπάρχει και δευτερεύουσα είσοδος στο πίσω μέρος της κατοικία που λόγω της ανισοσταθμίας του εδάφους η πρόσβαση γίνεται απευθείας στο επίπεδο του ορόφου. Στην κύρια όψη διακρίνεται η κατασκευή εξώστη, στον όροφο, που έχει καταρρεύσει. Διατηρούνται, ωστόσο, η εξωστόθυρα και οι δοκοί που έφεραν το κατάστρωμα και την κουπαστή, που μαρτυρούν την ύπαρξή του.
Στην πρόσοψη, τα δύο επίπεδα διαχωρίζει οριζόντια διακοσμητική προεξέχουσα ταινία, από πλακοειδείς λίθους. Με τον ίδιο τρόπο διαμορφώνεται και η γρηπίδα της στέγης.
9 
Παραδοσιακή Κατοικία | STR0012
Αξιόλογο δείγμα διώροφης λιθόκτιστης λαϊκής κατοικίας με παραδοσιακά χαρακτηριστικά, που κατασκευάστηκε το 1915. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα κτίρια που διασώθηκαν στον οικισμό μετά το σεισμό του 1968 και διατηρεί αναλλοίωτα τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά.
Το κτίριο είναι πλατυμέτωπο και διαθέτει ορθογωνική κάτοψη. Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή και φέρει τρίρριχτη ξύλινη στέγη με «βυζαντινού» τύπου επικεράμωση.
Οι όψεις του είναι απλές, λιτές, χωρίς ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία. Τα κουφώματα του κτιρίου είναι ξύλινα και διαμορφώνονται με μικρή διακοσμητική κορνίζα που φέρει γείσο ή οριζόντια ξύλινη σανίδα. Πάνω από το γείσο διακρίνεται μια ιδιαίτερη κατασκευαστική λεπτομέρεια που απαντάτε και σε άλλα σπίτια του οικισμού, όπου το επίχρισμα διαμορφώνεται τριγωνικά για την προστασία των ξύλινων στοιχείων από τα βρόχινα ύδατα.
Στην πρόσοψη πάνω από την κύρια είσοδο διακρίνεται η κατασκευή εξώστη, στον όροφο που έχει καταρρεύσει. Διατηρούνται, ωστόσο, η εξωστόθυρα και οι δοκοί του δαπέδου που μαρτυρούν την ύπαρξή του.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εσωτερικό του κτιρίου με ξύλινα δάπεδα και οροφές, ξύλινα κουφώματα και κορνίζες γύρω από τα ανοίγματα των παραθύρων.
Το κτίριο είναι πλατυμέτωπο και διαθέτει ορθογωνική κάτοψη. Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή και φέρει τρίρριχτη ξύλινη στέγη με «βυζαντινού» τύπου επικεράμωση.
Οι όψεις του είναι απλές, λιτές, χωρίς ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία. Τα κουφώματα του κτιρίου είναι ξύλινα και διαμορφώνονται με μικρή διακοσμητική κορνίζα που φέρει γείσο ή οριζόντια ξύλινη σανίδα. Πάνω από το γείσο διακρίνεται μια ιδιαίτερη κατασκευαστική λεπτομέρεια που απαντάτε και σε άλλα σπίτια του οικισμού, όπου το επίχρισμα διαμορφώνεται τριγωνικά για την προστασία των ξύλινων στοιχείων από τα βρόχινα ύδατα.
Στην πρόσοψη πάνω από την κύρια είσοδο διακρίνεται η κατασκευή εξώστη, στον όροφο που έχει καταρρεύσει. Διατηρούνται, ωστόσο, η εξωστόθυρα και οι δοκοί του δαπέδου που μαρτυρούν την ύπαρξή του.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εσωτερικό του κτιρίου με ξύλινα δάπεδα και οροφές, ξύλινα κουφώματα και κορνίζες γύρω από τα ανοίγματα των παραθύρων.
10 
Νεοκλασική Κατοικία | STR0017
Αρχοντική κατοικία που χρονολογείται στα τέλη 19ου - αρχές 20ου αιώνα με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Αποτελείται από υπερυψωμένο ισόγειο και ημιυπόγειο, με ξεχωριστές εισόδους.
Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από λιθοδομή και φέρει ξύλινη, τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκού τύπου κεραμίδια. Η διάρθρωση της κύριας όψης παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος εντείνεται με το κεντρικό κλιμακοστάσιο που οδηγεί από την αυλή στην κύρια είσοδο μέσω εξώστη. Τα ανοίγματα είναι τοποθετημένα εκατέρωθεν. Η πρόσοψη είναι επιχρισμένη και οι ακμές της κοσμούνται με λίθινους οδοντωτούς γωνιόλιθους σε προεξοχή.
Παράλληλα, διακρίνεται και η διμερής διάρθρωση της πρόσοψης, η μορφολογική επεξεργασία της οποίας διαχωρίζεται ανά επίπεδο. Ο διαχωρισμός των επιπέδων υποδηλώνεται και με την απλή, λίθινη, οριζόντια ταινία σε προεξοχή. Στο επίπεδο του ημιυπόγειου τα παράθυρα είναι διακοσμημένα με λίθινα περιθυρώματα ενώ η κεντρική θύρα πλαισιώνεται από λίθινο περιθύρωμα και ζεύγος λίθινων παραστάδων.
Όλα τα παράθυρα έχουν δίφυλλα ξύλινα εξώφυλλα γαλλικού τύπου. Η θύρα της κεντρικής εισόδου, είναι επίσης ξύλινη, δίφυλλη, ταμπλαδωτή με φεγγίτη. Ο κεντρικός εξώστης φέρει σιδηρά κιγκλιδώματα.
Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από λιθοδομή και φέρει ξύλινη, τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκού τύπου κεραμίδια. Η διάρθρωση της κύριας όψης παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος εντείνεται με το κεντρικό κλιμακοστάσιο που οδηγεί από την αυλή στην κύρια είσοδο μέσω εξώστη. Τα ανοίγματα είναι τοποθετημένα εκατέρωθεν. Η πρόσοψη είναι επιχρισμένη και οι ακμές της κοσμούνται με λίθινους οδοντωτούς γωνιόλιθους σε προεξοχή.
Παράλληλα, διακρίνεται και η διμερής διάρθρωση της πρόσοψης, η μορφολογική επεξεργασία της οποίας διαχωρίζεται ανά επίπεδο. Ο διαχωρισμός των επιπέδων υποδηλώνεται και με την απλή, λίθινη, οριζόντια ταινία σε προεξοχή. Στο επίπεδο του ημιυπόγειου τα παράθυρα είναι διακοσμημένα με λίθινα περιθυρώματα ενώ η κεντρική θύρα πλαισιώνεται από λίθινο περιθύρωμα και ζεύγος λίθινων παραστάδων.
Όλα τα παράθυρα έχουν δίφυλλα ξύλινα εξώφυλλα γαλλικού τύπου. Η θύρα της κεντρικής εισόδου, είναι επίσης ξύλινη, δίφυλλη, ταμπλαδωτή με φεγγίτη. Ο κεντρικός εξώστης φέρει σιδηρά κιγκλιδώματα.
11 
Μουσείο Δημοκρατίας | STR0003
Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το "Μουσείο Δημοκρατίας" κατασκευάστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, με δαπάνες της «Εν Αλεξανδρεία Αδελφότητος Ο Άγιος Ευστράτιος» προκειμένου να αποτελέσει το πρώτο διδακτήριο του νησιού.
Αρχιτεκτονικά η μορφολογία του κτιρίου είναι λιτή, σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού, χωρίς ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία.
Το κτίριο είναι στενομέτωπο, με επίμηκη ορθογωνική κάτοψη και διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, ισόγειο και ημιυπόγειο.
Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από λιθοδομή και φέρει δίρριχτη ξύλινη στέγη.
Η κύρια όψη του διακρίνεται από απόλυτη συμμετρία στη διάταξη των ανοιγμάτων της ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου και την γωνιακή απόληξη της στέγης, ενώ στις πλάγιες όψεις τα ανοίγματα επαναλαμβάνονται ρυθμικά.
Μετά την αποκατάσταση του κτιρίου, το 2005, το επίχρισμα των όψεων αφαιρέθηκε, αποκαλύφθηκε και αρμολογήθηκε η λιθοδομή, τα ανοίγματα τονίστηκαν με επιχρισμένα περιθυρώματα και διαμορφώθηκε το γείσο της στέγης με απλή διακοσμητική ταινία.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το "Μουσείο Δημοκρατίας" κατασκευάστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, με δαπάνες της «Εν Αλεξανδρεία Αδελφότητος Ο 'Άγιος Ευστράτιος». Αποτέλεσε το πρώτο διδακτήριο του νησιού έως την ανέγερση της Μαρασλείου-Λογοθετείου Σχολής (1909). Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως αναρρωτήριο των πολιτικών εξόριστων ή ως αγροτικό ιατρείο.
Το Αναρρωτήριο περιλάμβανε εξεταστήριο, τέσσερις θαλάμους με 20 κρεβάτια, χειρουργείο, μαγειρείο και δεξαμενή νερού. Τον πρώτο χρόνο της Γερμανικής Κατοχής η Διοίκηση της Χωροφυλακής περιόρισε με αυστηρά μέτρα όλους τους πολιτικούς εξόριστους μέσα στον "Θάλαμο". Εγκλωβισμένοι εδώ, πέθαναν από την πείνα 33 πολιτικοί εξόριστοι, πολλοί από τους οποίους είχαν συλληφθεί κατά την εργατική εξέγερση στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 1936.
Ο σεισμός του 1968 προκάλεσε πολύ σοβαρές ζημιές στο κτήριο με αποτέλεσμα την εγκατάλειψή του. Το 2005 η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Β. Αιγαίου ξεκίνησε τις εργασίες για την αποκατάσταση του κτηρίου, οι οποίες ολοκληρώθηκαν τον Νοέμβριο του 2007. (http://www.mouseiodimokratias.gr)
Αρχιτεκτονικά η μορφολογία του κτιρίου είναι λιτή, σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού, χωρίς ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία.
Το κτίριο είναι στενομέτωπο, με επίμηκη ορθογωνική κάτοψη και διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, ισόγειο και ημιυπόγειο.
Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από λιθοδομή και φέρει δίρριχτη ξύλινη στέγη.
Η κύρια όψη του διακρίνεται από απόλυτη συμμετρία στη διάταξη των ανοιγμάτων της ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της κύριας εισόδου και την γωνιακή απόληξη της στέγης, ενώ στις πλάγιες όψεις τα ανοίγματα επαναλαμβάνονται ρυθμικά.
Μετά την αποκατάσταση του κτιρίου, το 2005, το επίχρισμα των όψεων αφαιρέθηκε, αποκαλύφθηκε και αρμολογήθηκε η λιθοδομή, τα ανοίγματα τονίστηκαν με επιχρισμένα περιθυρώματα και διαμορφώθηκε το γείσο της στέγης με απλή διακοσμητική ταινία.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το "Μουσείο Δημοκρατίας" κατασκευάστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, με δαπάνες της «Εν Αλεξανδρεία Αδελφότητος Ο 'Άγιος Ευστράτιος». Αποτέλεσε το πρώτο διδακτήριο του νησιού έως την ανέγερση της Μαρασλείου-Λογοθετείου Σχολής (1909). Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως αναρρωτήριο των πολιτικών εξόριστων ή ως αγροτικό ιατρείο.
Το Αναρρωτήριο περιλάμβανε εξεταστήριο, τέσσερις θαλάμους με 20 κρεβάτια, χειρουργείο, μαγειρείο και δεξαμενή νερού. Τον πρώτο χρόνο της Γερμανικής Κατοχής η Διοίκηση της Χωροφυλακής περιόρισε με αυστηρά μέτρα όλους τους πολιτικούς εξόριστους μέσα στον "Θάλαμο". Εγκλωβισμένοι εδώ, πέθαναν από την πείνα 33 πολιτικοί εξόριστοι, πολλοί από τους οποίους είχαν συλληφθεί κατά την εργατική εξέγερση στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 1936.
Ο σεισμός του 1968 προκάλεσε πολύ σοβαρές ζημιές στο κτήριο με αποτέλεσμα την εγκατάλειψή του. Το 2005 η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Β. Αιγαίου ξεκίνησε τις εργασίες για την αποκατάσταση του κτηρίου, οι οποίες ολοκληρώθηκαν τον Νοέμβριο του 2007. (http://www.mouseiodimokratias.gr)
12 
«Μαράσλειος» Ακαδημία | STR0002
Η «Μαράσλειος Ακαδημία» αποτελεί το πιο εμβληματικό κτίριο του οικισμού. Η ανέγερσή του ξεκίνησε το 1909 και ολοκληρώθηκε το 1912, όπου λειτούργησε αρχικά ως σχολείο αρρένων και ως ξεχωριστό παρθεναγωγείο.
Το 1995 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού σύμφωνα την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/3450/57134/23.10.1995 (ΦΕΚ. 1001/Β/5.12.1995).
Αρχιτεκτονικά το κτίριο παρουσιάζει ιδιαίτερο μορφολογικό ενδιαφέρον με νεοκλασικές αναφορές. Είναι πλατυμέτωπο, με επιμήκη ορθογωνική κάτοψη που διαμορφώνει πτέρυγες στα άκρα της. Ο φέρον οργανισμός του κτιρίου είναι κατασκευασμένος από εμφανή λιθοδομή, όπως και όλα τα διακοσμητικά του στοιχεία και φέρει ξύλινη στέγη. Λειτουργικά το κτίριο οργανώνεται σε δύο επίπεδα, ισόγειο-ημιυπόγειο και όροφος, όπου ο όροφος φιλοξενούσε τις κύριες χρήσεις του κτιρίου και το ισόγειο- ημιυπόγειο τις βοηθητικές.
Σε αντιστοιχία με τις λειτουργίες της κάτοψης οργανώνονται και οι όψεις, όπου η ισόγεια-ημιυπόγεια στάθμη αντιμετωπίζεται ως βάση του κτιρίου με περιορισμένο αριθμό ανοιγμάτων, κυρίως φεγγιτών, ενώ ο όροφος αντιμετωπίζεται ως ο βασικός κορμός του κτιρίου με πλήθος αξονικά τοποθετημένων και ρυθμικά επαναλαμβανόμενων τοξωτών ανοιγμάτων.
Οι βασικές επιμήκεις όψεις του κτιρίου παρουσιάζουν απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Στην κύρια όψη – βόρεια το κεντρικό τμήμα είναι ιδιαίτερα τονισμένο, διαφοροποιείται με επίχρισμα στην τελική του επιφάνεια, κοσμείται με οδοντωτούς γωνιόλιθους στις ακμές του και διαμορφώνει τεθλασμένη μετόπη στην απόληξή του. Εκατέρωθεν του κεντρικού τμήματος βρίσκονται οι κύριες είσοδοι του κτιρίου με επιβλητικά ευθύγραμμα λίθινα κλιμακοστάσια. Στο ανώφλι της δυτικής εισόδου σώζεται μαρμάρινη επιγραφή. Λοιπά διακοσμητικά στοιχεία του κτιρίου αποτελούν τα λίθινα περιθυρώματα των ανοιγμάτων, οι οριζόντιες διακοσμητικές ταινίες, οι λίθινες ψευτοπαραστάδες με τους οδοντωτούς γωνιόλιθους στις ακμές του.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Στα 1908, ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Πορφύριος, με καταγωγή από τον Άη Στράτη συναντήθηκε με τον Γρηγόριο Μαρασλή στο Παρίσι και του μίλησε σχετικά με τις ανάγκες του νησιού και ιδιαίτερα για την κατασκευή ενός διδακτηρίου. Ο Γ.Μαρασλής χρηματοδότησε την ανέγερση σχολείου, με 400 χρυσά εικοσάφραγκα (Ναπολεόντεια).
Το 1908, υλοποιήθηκε η μελέτη του κτιρίου από αρχιτέκτονα Δ. Μεγαρέα που εργαζόταν και κατοικούσε μόνιμα στο Παρίσι και το 1909 ξεκίνησε η ανέγερση του σχολείου, που διακόπηκε με το θάνατο του Γ.Μαρασλή λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.
Στα 1912, αποπερατώθηκε μόνο ο βασικός όροφος του κτιρίου και στο πίσω μέρος του η κατασκευή του υπόστεγου, με 1600 Ναπολεόντεια φράγκα, που συγκέντρωσε ο Αρχιεπίσκοπος Πορφύριος, στο Παρίσι.
Μετά την κατοχή, στα 1948 έφτασαν στο νησί οι πρώτοι πολιτικοί κρατούμενοι και μαζί τους η φρουρά της χωροφυλακής, που εγκαταστάθηκε στο μισό ανατολικό τμήμα της Μαρασλείου Ακαδημίας έως τον Ιούλιο του 1962.
Από 1963 και μετά λειτούργησε ως δημοτικό σχολείο έως το Φεβρουάριου του 1968, όπου καταστροφικός ο σεισμός που ισοπέδωσε σχεδόν ολοκληρωτικά τον οικισμό, δημιούργησε σοβαρές βλάβες στο κτίριο και έκτοτε εγκαταλείφθηκε. ( από τη μελέτη «
Το 1995 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού σύμφωνα με αρ.πρωτ. ΦΕΚ. 1001/Β/5.12.1995.
Το 1999 ξεκίνησαν εργασίες για την αποκατάσταση του κτιρίου και τη μετατροπή του σε ξενώνα της κοινότητας, με αναψυκτήριο και εκθεσιακό χώρο, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 2001. Έκτοτε το κτίριο παραμένει κλειστό, χωρίς χρήση.
