Διαδρομή «Χριστός»

Ο υδρόμυλος της Μονής Ζωοδόχου Πηγής - “Μοναστηράκι”, βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Αγίου Κηρύκου Ικαρίας, πλησίον των οικισμών Χριστού και Γλαρέδου. Σύμφωνα με μαρτυρίες, τροφοδοτούταν από παρακείμενη πηγή, καθώς και το ρέμα του Χριστού. Ο συγκεκριμένος υδρόμυλος αποτελεί μοναστηριακή ιδιοκτησία. Σύμφωνα με την εγχάρακτη, κτητορική επιγραφή του υδατόπυργου, κατασκευάστηκε το 1912. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο. Σήμερα, διατηρείται το ασκεπές κτίσμα του υδρόμυλου καθώς και οι βοηθητικές του εγκαταστάσεις - έργα υποδομής, όπως η γιστέρνα, ο νεραύλακας και ο υδατόπυργος.
Το λιθόκτιστο κτίσμα του υδρόμυλου είναι μικρό, μονώροφο, ορθογωνικής κάτοψης. Σήμερα, διατηρείται σε κακή κατάσταση. Έφερε μονόριχτη στέγη, η οποία έχει καταρρεύσει. Η κατασκευή του κτίσματος ακολουθεί τις αρχές της τοπικής - παραδοσιακής, αγροτικής αρχιτεκτονικής, παραπέμποντας στο “χυτό”. Διακρίνεται για τη λιτή του μορφολόγηση, με λιγοστά ανοίγματα και παντελή απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Αποτελείται από το ισόγειο, όπου ήταν το εργαστήρι του μυλωνά με τον αλεστικό μηχανισμό, όπου σώζεται μόνο το ζεύγος των μυλόπετρων. και το ημιυπόγειο - ζουριό, όπου βρισκόταν ο κινητικός μηχανισμός και με δυσκολία σήμερα διακρίνεται το άνοιγμα εξόδου του νερού. Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι μονόχωρο, με πλακοστρωμένο δάπεδο.
Σε άμεση επαφή με τον υδρόμυλο, στα δυτικά, βρίσκεται η Μονή Ζωοδόχου Πηγής, στην οποία ανήκει και ο μύλος. Υπάρχει ένα μονοπάτι που οδηγεί από τη Μονή στη γιστέρνα και ακόμη ένα, που οδηγεί από τη γιστέρνα και τον νεραύλακα, στο κτίσμα του υδρόμυλου.

Πρόκειται για διώροφη, λιθόκτιστη, λαϊκή κατοικία. Το κτίριο είναι επίμηκες, πλατυμέτωπο και φέρει δίρριχτη ξύλινη στέγη με επικάλυψη από βυζαντινού τύπου κεραμίδια. Η κατασκευή του ακολουθεί τις αρχές της τοπικής - παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και διακρίνεται για τη λιτή του μορφολόγηση, με λιγοστά ανοίγματα και παντελή απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Αποτελείται από μικρού ύψους ισόγειο (κατώι) και όροφο (ανώι). Η λειτουργία των δύο επιπέδων ήταν πάντα ανεξάρτητη. Το κατώι, που ήταν ουσιαστικά το κελάρι του σπιτιού, χωρίζεται σε δύο μονόχωρα δωμάτια με ξεχωριστές εισόδους, ενώ το ανώγειο, όπου διέμενε κυρίως η οικογένεια και εντοπίζεται και το τζάκι - εστία, είναι δίχωρο. Η κύρια πρόσβαση στο ανώγειο γινόταν με λιθόκτιστο κλιμακοστάσιο που καταλήγει σε μεγάλη βεράντα, ένα “λιακωτό” ή “ηλιακό” όπως το ονομάζουν στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας και που στην Ικαρία λέγεται “χαγιάτι”. Προκειμένου να γεφυρωθεί η απόσταση μεταξύ σκάλας και κτιρίου, η βεράντα αυτή, στηρίζεται σε δύο λίθινες καμάρες, μεταξύ των οποίων δημιουργείται στεγασμένος χώρος, ο οποίος λειτουργούσε ως διαμπερής στοά. Εκεί εντοπίζονται και τα πιθάρια, κτισμένα σε πεζούλα (πιθοστάσι) και η μία εκ των δύο εισόδων στο κατώι. Δευτερεύουσα είσοδος στον όροφο υπάρχει στην πίσω - βορειοδυτική πλευρά, που έχει πρόσωπο στον δρόμο, όπου το έδαφος είναι σε υψηλότερη στάθμη. Εκατέρωθεν του κτιρίου, εντοπίζονται κατάλοιπα βοηθητικών κτισμάτων (δευτέρια), δημιουργώντας έτσι ένα μικτό τύπο κατοικίας. Μάλιστα, σε αυτό που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά, υπάρχει κατασκευή φούρνου. Σήμερα, το κτίριο βρίσκεται σε κακή κατάσταση διατήρησης και μέρος της στέγης του έχει καταρρεύσει.

Το κτίριο του 1ου νηπιαγωγείου Αγίου Κηρύκου, στην περιοχή Χριστός κατασκευάστηκε το 1929 με δαπάνες των κατοίκων του Χριστού και της γειτονικής περιοχής Γλαρέδου για να στεγάσει το δημοτικό σχολείο. Μαρμάρινη επιγραφή στην όψη του κτιρίου αναγράφει «ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΤΟΥΤΟ ΩΚΟΔΟΜΗΘΗ ΔΑΠΑΝΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΛΑΡΕΔΩΝ ΤΩ 1929 ΕΤΕΙ»
Αρχιτεκτονικά το κτίριο διαμορφώνεται με μορφολογικά στοιχεία τοπικού νεοκλασικισμού. Πρόσφατες εργασίες ανακαίνισης που σχετίζονται με τη συνεχή χρήση του κτιρίου έχουν αλλοιώσει τα αρχικά του μορφολογικά χαρακτηριστικά και τα αυθεντικά υλικά κατασκευής του, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολα ανιχνεύσιμη η αρχική του μορφή.
Το κτίριο είναι πλατυμέτωπο, με επίμηκη ορθογωνική κάτοψη. Ο φέρων οργανισμός του είναι κατασκευασμένος από επιχρισμένη λιθοδομή και φέρει τετράριχτη ξύλινη στέγη.
Οι κύριες – επιμήκεις όψεις του στον όροφο, που αρχικά φιλοξενούσαν τους χώρους κύριας χρήσεις του σχολείου, (γραφείο & αίθουσα διδασκαλίας) διαμορφώνονται με πλήθος ανοιγμάτων, αξονικά τοποθετημένων και ρυθμικά επαναλαμβανόμενων και με απόλυτη ταύτιση των θέσεών τους στις δύο όψεις. Στο ισόγειο, που μορφολογικά αντιμετωπίζεται ως «βάση» του κτιρίου, με χαμηλότερο ύψος και ελάχιστα ανοίγματα, πρέπει να δόθηκε κύρια χρήση σε μεταγενέστερη φάση.
Όλα τα ανοίγματα του κτιρίου διαμορφώνονται, κατά κανόνα, με τοξωτά ανώφλια και στον όροφο κοσμούνται με περιθυρώματα που φέρουν γείσο. Το γείσο της στέγης διαμορφώνεται με απλή διακοσμητική ταινία και οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με παραστάδες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η χρωματική διαφοροποίηση της «βάσης», του «κορμού» και της «στέψης» του κτιρίου, που επισημαίνει τον τριμερή μορφολογικό διαχωρισμό.

Πρόκειται για διώροφη κατοικία, με στοιχεία τοπικού νεοκλασικισμού. Χρονολογείται γύρω στα 1925-1927. Αποτελείται από ισόγειο και όροφο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμόρφωση της κάτοψης, “τύπου Γ”, που δημιουργεί προεξέχοντα όγκο στην πλάγια - νότια όψη του κτιρίου. Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από λιθοδομή και φέρει σύνθετη στέγη, ακολουθώντας το σχήμα της κάτοψης, με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Η απόληξη της στέγης γίνεται με προεξέχον γείσο, στο κάτω μέρος του οποίου υπάρχει απλή, διακοσμητική ταινία. Το σύνολο των όψεων του κτιρίου είναι επιχρισμένο και οι ακμές του κοσμούνται με παραστάδες με σκοτίες. Τα ανοίγματα ακολουθούν αξονικές διατάξεις και διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια. Μάλιστα, αυτά της στάθμης του ορόφου, φέρουν και τοξωτά γείσα. Σε επαφή με την κύρια - ανατολική όψη, εντοπίζεται μεταγενέστερο, εξωτερικό κλιμακοστάσιο, καθώς και ισόγεια προσθήκη, το άνω μέρος της οποίας λειτουργεί ως βεράντα εισόδου στον όροφο. Μεταγενέστερο, εξωτερικό κλιμακοστάσιο και βεράντα εισόδου στον όροφο, εντοπίζεται επίσης και στην πλάγια - νότια όψη του κτιρίου. Πιθανότατα πρόκειται για μεταγενέστερο διαχωρισμό του αρχικού κτιρίου σε δύο ανεξάρτητες κατοικίες. Στον αύλειο χώρο, υπάρχουν βοηθητικές κατασκευές στον αυλότοιχο - το “πίλιαστρο”, που έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της κατοικίας και την οργάνωση του νοικοκυριού (φούρνος, νεροχύτης).

Πρόκειται για διώροφη κατοικία του 1913, με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Αποτελείται από ισόγειο και όροφο. Το κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη και είναι πλατυμέτωπο. Ο φέρων οργανισμός του είναι από λιθοδομή και φέρει ξύλινη, τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από ρωμαϊκά κεραμίδια. Η απόληξη της στέγης διαμορφώνεται με προεξέχον γείσο, στο κάτω μέρος του οποίου υπάρχει φαρδιά, διακοσμητική ταινία από τραβηχτό επίχρισμα. Η κύρια πρόσβαση γίνεται μέσω αμφίπλευρου κλιμακοστασίου που οδηγεί σε βεράντα εισόδου στον όροφο, κάτω από την οποία δημιουργείται ημιυπαίθριος χώρος. Το σύνολο των όψεων του κτιρίου είναι επιχρισμένο και οι ακμές του κοσμούνται με παραστάδες. Η διάρθρωση της κύριας - νοτιοανατολικής όψης παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Τα ανοίγματα, στη στάθμη του ορόφου, διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια και φέρουν επιχρισμένα περιθυρώματα με αετωματικά γείσα και πίνακες (ένα είδος θωρακίου) στις ποδιές τους. Κόγχες εντοπίζονται εκατέρωθεν της κύριας εισόδου, όπου διατηρείται το αρχικό, μεταλλικό στέγαστρο με τις περίτεχνες απολήξεις.