Διαδρομή «Υδρόμυλοι Ευδήλου»

Ο υδρόμυλος του Γιάννη Φουντούλη βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Ευδήλου Ικαρίας, πλησίον του οικισμού του Καραβοστάμου, και συγκεκριμένα στον “Άρη Ποταμό” (στην Ικαρία “Ποταμό” ονομάζουν τα μεγάλα ρέματα ή τους χειμάρρους). Ανήκει στην ομάδα των τριών συνεχόμενων υδρόμυλων που τροφοδοτούνταν από το ρέμα του Άρη (ένας εκ των οποίων - ο πάνω μύλος - έχει πλέον καταστραφεί ολοσχερώς). Πρόκειται για αξιόλογο δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο. Χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα. Σήμερα, διατηρείται το ασκεπές κτίσμα του υδρόμυλου, που διακρίνεται για τη λιτή του μορφολόγηση, με λιγοστά ανοίγματα και παντελή απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Η κατασκευή του κτίσματος ακολουθεί τις αρχές της τοπικής - παραδοσιακής, αγροτικής αρχιτεκτονικής, παραπέμποντας στο “χυτό”. Πρόκειται για μικρό, μονώροφο, λιθόκτιστο κτίσμα ορθογωνικής κάτοψης, που έφερε μονόριχτη στέγη. Από τις βοηθητικές του εγκαταστάσεις - έργα υποδομής, διασώζονται η γιστέρνα, ο νεραύλακας, και ο υδατόπυργος. Ειδικότερα, εσωτερικά της γιστέρνας εντοπίζεται και μεταγενέστερη, πρόχειρη κατασκευή από σχιστόπλακες (ατσίρους), με σκοπό τη μείωση του μεγέθους της. Ο νεραύλακας στηρίζεται σε λίθινη, τοξωτή κατασκευή και καταλήγει στην κτιστή κρέμαση, η οποία διαμορφώνεται ως λιθόκτιστος υδατόπυργος, που στο εσωτερικό του φέρει τον κατακόρυφο αγωγό μεταφοράς του νερού. Η πρόσθια πλευρά του υδατόπυργου έχει βαθμιδωτή διαμόρφωση, ενώ είναι εμφανείς και οι “σκαλότρυπες”, οι οποίες εξυπηρετούσαν τη στήριξη των ικριωμάτων κατά την κατασκευή του.

Ο υδρόμυλος του Γιάννη Κούβαρη βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Ευδήλου Ικαρίας, πλησίον του οικισμού του Καραβοστάμου, και συγκεκριμένα στον “Άρη Ποταμό”. Ανήκει στην ομάδα των τριών συνεχόμενων υδρόμυλων που τροφοδοτούνταν από το ρέμα του Άρη (ένας εκ των οποίων - ο πάνω μύλος - έχει πλέον καταστραφεί ολοσχερώς). Πρόκειται για αξιόλογο δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο. Χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα και σταμάτησε οριστικά να λειτουργεί το 1956. Σύμφωνα με μαρτυρίες, τμήμα του κτίσματος χρησίμευε και ως υποτυπώδες “χάνι”- χώρος προσωρινής διαμονής των ταξιδιωτών.

Το 2006, η οικογένεια Κούβαρη, παραχώρησε τη χρήση του, για 10 έτη, στον πρώην Δήμο Ευδήλου Ικαρίας, ο οποίος προχώρησε σε εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου και στην ανακατασκευή του αλεστικού του μηχανισμού. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 2009, και μάλιστα, για ένα διάστημα, ο νερόμυλος επαναλειτούργησε πιλοτικά. Πλέον, ο υδρόμυλος είναι επισκέψιμος και πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις και εκπαιδευτικές επισκέψεις σχολείων.

Σήμερα, διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση το κτίσμα του υδρόμυλου, καθώς και οι βοηθητικές του εγκαταστάσεις - έργα υποδομής, όπως η γιστέρνα, ο νεραύλακας, ο οποίος διαμορφώνει και τόξο στήριξης, και ο υδατόπυργος.

Ο υδρόμυλος του παπα-Γιάννη Παύλου βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Ευδήλου Ικαρίας, πλησίον του οικισμού του Καραβοστάμου. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίζεται στην περιοχή “Μηλιώντας” και τροφοδοτούταν από το ομώνυμο ρέμα. Χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο.

Σήμερα, διατηρούνται η γιστέρνα, ο νεραύλακας και ο υδατόπυργος. Ειδικότερα, η γιστέρνα δεν είναι ευδιάκριτη, καθώς καλύπτεται από έντονη βλάστηση. Ο νεραύλακας, βασίζεται σε λίθινη κατασκευή και καταλήγει στην κτιστή κρέμαση, η οποία διαμορφώνεται ως λιθόκτιστος υδατόπυργος, που στο εσωτερικό του φέρει τον κατακόρυφο αγωγό μεταφοράς του νερού. Η πρόσθια πλευρά του υδατόπυργου έχει βαθμιδωτή διαμόρφωση.

Το κτίσμα του νερόμυλου δεν σώζεται. Διακρίνονται μόνο ίχνη της ύπαρξης του, στη βάση της πρόσθιας πλευράς του υδατόπυργου.

Ο υδρόμυλος του Νικόλα Μαυρογιώργη βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Ευδήλου Ικαρίας, πλησίον του συνοικισμού Κεραμέ. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίζεται στην περιοχή “Ποταμός”, που πήρε το όνομα της από το αντίστοιχο ρέμα (στην Ικαρία “Ποταμό” ονομάζουν τα μεγάλα ρέματα ή τους χειμάρρους). Η υδροληψία του γινόταν σε συνέχεια με άλλον υδρόμυλο, νοτιότερα (του Γ. Κοζαμάνη - YDR0045). Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο. Χρονολογείται μεταξύ των τελών του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα και η λειτουργία του σταμάτησε μετά τον Β’.Π.Π.. Σήμερα, το κτίσμα του υδρόμυλου διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Πρόκειται για μικρό, μονώροφο, λιθόκτιστο κτίσμα ορθογωνικής κάτοψης. Η στέγη του είναι ξύλινη, μονόριχτη και φέρει επικάλυψη από σχιστόπλακες. Η κατασκευή του κτίσματος ακολουθεί τις αρχές της τοπικής - παραδοσιακής, αγροτικής αρχιτεκτονικής, παραπέμποντας στο “χυτό”. Διακρίνεται για τη λιτή του μορφολόγηση, με λιγοστά ανοίγματα και παντελή απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Αποτελείται από το ισόγειο, όπου ήταν το εργαστήριο του μυλωνά με τον αλεστικό μηχανισμό και το ημιυπόγειο - ζουριό, όπου βρισκόταν ο κινητικός μηχανισμός και το άνοιγμα εξόδου του νερού. Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι μονόχωρο και σε μία γωνία υπάρχει τζάκι (εστία). Οι βοηθητικές του εγκαταστάσεις - έργα υποδομής, όπως η γιστέρνα, ο νεραύλακας και η λιθόκτιστη κρέμαση που φέρει μεταλλικό βαγένι διατηρούνται, επίσης, σε σχετικά καλή κατάσταση.

Ο υδρόμυλος του Νικόλα Κάνδια βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Ευδήλου Ικαρίας, πλησίον του οικισμού του Φραντάτου και συγκεκριμένα στην περιοχή “Βουτσιδέ”, που πήρε το όνομα της από το αντίστοιχο ρέμα. Ανήκει στην ομάδα των πέντε συνεχόμενων υδρόμυλων που εντοπίζονται στο ρέμα του Βουτσιδέ. Πρόκειται για αξιόλογο δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο. Σήμερα, σώζεται το διώροφο, ασκεπές, κτίσμα του υδρόμυλου σε ερειπιώδη κατάσταση. Η κατασκευή του κτίσματος ακολουθεί τις αρχές της τοπικής - παραδοσιακής, αγροτικής αρχιτεκτονικής, παραπέμποντας στον “πύργο” ή “πυργάρι”. Είναι μικρό, λιθόκτιστο, με τετραγωνική κάτοψη και έφερε μονόριχτη στέγη. Διακρίνεται για τη λιτή του μορφολόγηση, με λιγοστά ανοίγματα και παντελή απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Στο ισόγειο ήταν το εργαστήρι του μυλωνά με τον αλεστικό μηχανισμό και στον όροφο ήταν πιθανά η κατοικία του μυλωνά. Στο ημιυπόγειο – ζουριό βρίσκεται ο κινητικός μηχανισμός και το άνοιγμα εξόδου του νερού. Πρόκειται για ένα από τα λιγοστά διώροφα κτίσματα νερόμυλων που εντοπίστηκαν στην Ικαρία. Από τις βοηθητικές του εγκαταστάσεις - έργα υποδομής, διατηρούνται η γιστέρνα, ο νεραύλακας, καθώς και ο υδατόπυργος. Σύμφωνα με την εντοιχισμένη επιγραφή του υδατόπυργου, ο υδρόμυλος κατασκευάστηκε το 1898. Επίσης, στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει αξιόλογο, μονότοξο, λιθόκτιστο γεφύρι.

Ο “νέος” υδρόμυλος του παπα-Γιώργη Κουλουλία βρίσκεται στη δημοτική ενότητα Ευδήλου Ικαρίας, πλησίον του οικισμού του Φραντάτου και συγκεκριμένα στην περιοχή “Βουτσιδέ”, που πήρε το όνομα της από το αντίστοιχο ρέμα. Ανήκει στην ομάδα των πέντε συνεχόμενων υδρόμυλων που εντοπίζονται στο ρέμα του Βουτσιδέ, οι τρεις εκ των οποίων ήταν ιδιοκτησίας του παπα-Γιώργη Κουλουλία. Πρόκειται για αξιόλογο δείγμα ικαριώτικης υδρομυλικής εγκατάστασης, που διακρίνεται για την αρμονική ένταξη στον περιβάλλοντα χώρο. Χρονολογείται μεταξύ των δεκαετιών του 1910 και του 1920. Σήμερα, σώζεται το διώροφο, ασκεπές, κτίσμα του υδρόμυλου. Πρόκειται για επιχρισμένο, λιθόκτιστο κτίσμα ορθογωνικής κάτοψης, με δίρριχτη στέγη. Είναι ένα από τα λιγοστά διώροφα κτίσματα νερόμυλων που εντοπίστηκαν στην Ικαρία. Αποτελείται από το ισόγειο, όπου ήταν το εργαστήρι του μυλωνά με τον αλεστικό μηχανισμό, τον όροφο, ο οποίος πιθανότατα χρησίμευε ως κατοικία του μυλωνά, και το ημιυπόγειο - ζουριό, όπου βρίσκεται ο κινητικός μηχανισμός και το άνοιγμα εξόδου του νερού. Το συγκεκριμένο κτίσμα, διαφοροποιείται μορφολογικά, συγκριτικά με τα υπόλοιπα που εντοπίστηκαν, ακολουθώντας ωστόσο, τις αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, παραπέμποντας στον “πύργο” ή “πυργάρι”. Ειδικότερα, πρόκειται για το μεγαλύτερο σε διαστάσεις κτίσμα, με αρκετά ανοίγματα και ιδιαίτερη διαμόρφωση του χώρου του εξωτερικού κλιμακοστασίου, παραπέμποντας, εξωτερικά τουλάχιστον, στην τυπολογία της κατοικίας. Από τις βοηθητικές του εγκαταστάσεις- έργα υποδομής, διατηρούνται σε καλή σχετικά κατάσταση η γιστέρνα, ο νεραύλακας, καθώς και ο υδατόπυργος.