Νησί :Λέσβος
Οικισμός :Μυτιλήνη

Διαδρομή «Προκυμαία Μυτιλήνης»

1

Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου | MYT0017

Το κτίριο που σήμερα στεγάζει την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου βρίσκεται σε κεντρικό σημείο στο λιμάνι της πόλης (προκυμαία). Πρόκειται για επιβλητικό διώροφο κτίριο με ημιυπόγειο, κατασκευασμένο την περίοδο 1930-1934 για να στεγάσει την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος στο ισόγειο και την κατοικία του διευθυντή στον όροφο. Το κτίριο αυτό κατασκευάστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ξ. Νικάκη και αποτελεί αξιόλογο δείγμα δημόσιας μεσοπολεμικής αρχιτεκτονικής. Το 1955 πωλήθηκε από την ΕΤΕ στο ελληνικό δημόσιο και έκτοτε στεγάζει δημόσιες υπηρεσίες. Είναι χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Αρχιτεκτονικά, το κτίριο συνδυάζει την μνημειακότητα του νεοκλασικισμού με στοιχεία μεσοπολεμικού μοντερνισμού. Ο φέρων οργανισμός του είναι κατασκευασμένος από οπλισμένο σκυρόδεμα και το κτίριο καλύπτεται με δώμα, ενώ παρουσιάζει μεγάλο κεντρικό φωταγωγό. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμόρφωση της κεντρικής εισόδου με κλίμακα από λευκό μάρμαρο και περιστύλιο, επάνω στο οποίο εδράζεται αέτωμα. Κατ’ αντιστοιχία με την κύρια όψη, τέσσερεις παραστάδες με σύνθετα επίκρανα εμφανίζονται και στις δυο πλαϊνές όψεις. Η βάση του κτιρίου μέχρι τη στάθμη του υπερυψωμένου ισογείου είναι επίσης επενδυμένη με λευκό μάρμαρο. Μοντερνιστικά στοιχεία εμπνευσμένα από το στυλ Art Deco αποτελούν τα επάλληλα υψίκορμα ανοίγματα που τονίζουν την κατακόρυφη διάσταση του κτιρίου. Οι όψεις οργανώνονται σε απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Στον εσωτερικό χώρο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεγάλη αίθουσα των ταμείων της τράπεζας (πλέον αίθουσα συνεδριάσεων του περιφερειακού συμβουλίου) με τις Art Deco οροφογραφίες, τα επενδυμένα με ορειχάλκινα στοιχεία  κυκλικά υποστυλώματα και τον κεντρικό φωταγωγό.



2

Δημαρχιακό Μέγαρο | MYT0018

Επιβλητικό δημόσιο κτίριο με έντονα νεοκλασικά στοιχεία στο οποίο στεγάζεται το Δημαρχείο της πόλης. Το Δημαρχιακό Μέγαρο άρχισε να κατασκευάζεται επί δημαρχίας Κωνσταντίνου Καβέτσου (1900-1906) και ολοκληρώθηκε το 1908. Αρχιτέκτονας του κτιρίου ήταν κατά πάσα πιθανότητα ο Αργύριος Αδαλής. Είναι πλέον χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης. Σήμερα, ο πρώτος όροφος του κτιρίου έχει διαμορφωθεί σε αίθουσα συνεδριάσεων και γραφείο Δημάρχου, ενώ στο ισόγειο στεγάζεται η Βιβλιοθήκη και το αρχείο του Δήμου. 

Αρχιτεκτονικά, το κτίριο ακολουθεί τις αρχές του νεοκλασικισμού, με τριμερή διάρθωση τόσο των όψεων (βάση-κορμός-στέψη) όσο και της κάτοψης (κεντρικά μεγάλα χωλ με χώρους συμμετρικά εκατέρωθεν). Η κάτοψη του κτιρίου είναι ορθογωνική και καλύπτεται με ξύλινη στέγη με γαλλικού τύπου επικεράμωση. Οι όψεις παρουσιάζουν απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Στην κύρια όψη, ο άξονα αυτός τονίζεται με την κεντρική τοποθέτηση της εισόδου και του υπερκείμενου εξώστη με την εξωστόθυρα. Το κεντρικό τμήμα προεξέχει ελαφρά και πλαισιώνεται από δυο ζεύγη παραστάδων με ιωνικού τύπου επίκρανα στον όροφο. Ένα αντίστοιχο ζεύγος παραστάδων πλαισιώνει την εξωστόθυρα. Στο ισόγειο, τα τρια τμήματα διακρίνονται με ανεπίχριστους εναλλάξ προεξέχοντες γωνιόλιθους στις ακμές. Τα ανοίγματα του ισογείου πλαισιώνονται με λίθινες κορνίζες και προεξέχον γείσο ως επίστεψη. Στον όροφο οι κορνίζες των ανοιγμάτων διαφοροποιούνται και παρουσιάζουν μπαλούστρες στις ποδιές. Η στέψη του κτιρίου δηλώνεται με τριμερές προεξέχον γείσο και κλασικιστικό περιμετρικό στηθαίο. Στο εσωτερικό του κτιρίου ιδιαίτερα αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία αποτελούν το ξύλινο διπλό κλιμακοστάσιο και οι εμπνευσμένες από το στυλ Art Nouveau οροφογραφίες.



3

Τράπεζα της Ελλάδος | ΜΥΤ0019

Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το υποκατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος στην Μυτιλήνη είναι ένα επιβλητικό τριώροφο κτίριο σε κεντρική θέση στο λιμάνι της πόλης. Το κτίριο σχεδιάστηκε πιθανότατα από τους αρχιτέκτονες Κ. Παπαδάκη και Μ. Κανάκη της Τεχνικής Υπηρεσίας της Τράπεζας, ακολουθώντας τις επιταγές του μοντέρνου κινήματος του μεσοπολέμου, που περιλάμβανε νεοκλασικά στοιχεία. Εγκαινιάστηκε το 1949 από τον Διοικητή της Τράπεζας Γ. Μαντζαβίνο. Στο ισόγειο βρίσκεται η αίθουσα συναλλαγών και οι λοιπές υπηρεσίες, στον ημιώροφο ο μικρός και ο μεγάλος ξενώνας και στον επάνω όροφο η κατοικία του διευθυντή με χωριστή είσοδο.

Οι όψεις του κτιρίου χαρακτηρίζονται από απόλυτη συμμετρία και από λιτά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Η διαμόρφωση της κεντρικής εισόδου είναι από λευκό μάρμαρο, με πλήρες κλασικιστικό περιθύρωμα και ανάγλυφη επιγραφή στο ανώφλι. Τα κουφώματα είναι ξύλινα με περίτεχνες σιδεριές στο ισόγειο για λόγους ασφαλείας. Οι όψεις έχουν τριμερή διάρθρωση τόσο καθ΄ ύψος όσο και κατά μήκος. Τα ακραία τμήματα των όψεων βρίσκονται σε υποχώρηση, επιτρέποντας τη διεύρυνση των πεζοδρομίων στις ακμές του κτιρίου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επιπλέον ο ημιυπαίθριος χώρος που δημιουργείται στον όροφο και στηρίζεται σε κλασικιστικού τύπου κιονοστοιχία. Η κατοικία του διευθυντή στον τρίτο όροφο βρίσκεται σε υποχώρηση αφήνοντας τρεις πλευρικές μεγάλες βεράντες. Η υποχώρηση αυτή σε συνδυασμό με το υποκείμενο έντονα προεξέχον γείσο καθιστούν το ανώτερο επίπεδο σχεδόν αόρατο από τις όψεις, δημιουργώντας οπτικά την αίσθηση ενός διώροφου οικοδομήματος.



4

Καφενείο «Πανελλήνιο» | MYT0020

Ιστορικό ισόγειο κτίριο εστίασης, κατασκευασμένο γύρω στο 1916. Σε αυτό στεγάστηκαν για χρόνια τα παραδοσιακά καφενεία «Πανελλήνιον» και «Κρυστάλ». Το «Πανελλήνιον» ήκμασε τη δεκαετία του Μεσοπολέμου, αποτελώντας σημείο συνάντησης της αστικής κοινωνίας, ενώ φημιζόταν για την πολυτέλειά του εσωτερικού του, με καθρέφτες, καπελιέρες, δερμάτινους καναπέδες, γαλλικά μπιλιάρδα κλπ. Τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα λειτουργούσε ως λαϊκό καφενείο, το οποίο διατηρούσε, ωστόσο, μέρος του αρχικού του διακόσμου. Τη δεκαετία του 1980 το κτίριο αγοράστηκε από την Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας (ΑΤΕ). Το ΥΠΕΧΩΔΕ ωστόσο δεν ενέκρινε τη μετατροπή των δύο καφενεών σε τράπεζα, αναγνωρίζοντας τη σημασία τους στην πρόσφατη κοινωνική ιστορία της πόλης. Το 1990, το «Πανελλήνιον» και το «Κρυστάλ» χαρακτηρίστηκαν από το υπουργείο Αιγαίου ως διατηρητέα, τόσο ως προς την όψη, όσο και ως προς τη χρήση τους και την εσωτερική τους επίπλωση «επειδή αποτελούν πολύτιμη ζωντανή μνήμη της ιστορίας και της γραφικότητας της παλιάς Μυτιλήνης και παραδοσιακό χώρο ψυχαγωγίας των κατοίκων», όπως ανέφερε η σχετική απόφαση. Στα μέσα στη δεκαετία του 1990 έκλεισαν και τα δύο καφενεία, ενώ το 2005 ο χώρος του Κρυστάλ αποχαρακτηρίστηκε ως προς τη χρήση του.

Αρχιτεκτονικά, το κτίριο αποτελεί έκφραση ενός τοπικού ιδιώματος του νεοκλασικισμού. Η κάτοψή του είναι ορθογωνική και καύπτεται με δύο ξύλινες τετράριχτες στέγες με γαλλικού τύπου κεραμίδι. Οι δυο όψεις του, προς το λιμάνι και προς την αγορά, παρουσιάζουν συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα και είναι κατασκευασμένες με εμφανή ισόδομη λιθοδομή από σκουρόχρωμη λαξευτή πέτρα. Οι όψεις έχουν ως επίστεψη λευκό μαρμάρινο στηθαίο με μπαλούστρες. Χαρακτηριστικά είναι τα τρία μεγάλα τοξωτά ανοίγματα της κάθε όψης, με τους σταθερούς ημικυκικούς φεγγίτες και τις πολύφυλλες ξύλινες θύρες με τα υαλοστάσια, για τον ηλιασμό και τον αερισμό του εσωτερικού.



5

Ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» | ΜΥΤ0021

Εντυπωσιακό τετραώροφο κτίριο στο κέντρο της προκυμαίας, κατασκευασμένο στα μέσα της δεκαετίας του 1890 ως ξενοδοχείο «Μαλακού» και μετέπειτα «Μεγάλης Βρετανίας». Το κτίριο κατασκευάστηκε από τον επιχειρηματία Βασίλειο Πάνο Μάντρα σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αργύρη Αδαλή. Λειτούργησε ως ξενοδοχείο μέχρι το 1996, οπότε και μετατράπηκε σε κτίριο γραφείων. Στέγαζε εστιατόριο στο ισόγειο και καταστήματα στην πλευρά της κεντρικής αγοράς.

Αρχιτεκτονικά, το κτίριο παρουσιάζει έναν συνδυασμό νεοκλασικών στοιχείων με στοιχεία από άλλα ευρωπαϊκά αρχιτεκτονικά ρεύματα (γοτθικά, baroque, picturesque) που το κατατάσσουν στο στυλ του εκλεκτικισμού. Ιδιαίτερα τονισμένη σε όλες τις όψεις είναι η κατακόρυφη διάσταση. Οι όψεις του παρουσιάζουν απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα και προοδευτικά καθ’ ύψος εντεινόμενο διάκοσμο. Τα ανοίγματα είναι ρυθμικά και διατάσσονται σε κατακόρυφους άξονες. Τα ανοίγματα του πρώτου ορόφου είναι λιτά, ενώ του δευτέρου φέρουν επίστεψη με αέτωμα και γεισίποδες. Στο τρίτο επίπεδο παρουσιάζονται φεγγίτες με τοξωτά υπέρθυρα και ιδιαίτερα διακοσμημένο «κλειδί». Το επίπεδο αυτό κοσμείται επιπλέον με προεξέχον γείσο και μεγάλους διακοσμητικούς γεισίποδες μεταξύ των ανοιγμάτων. Μεγάλος μαρμάρινος εξώστης με χυτοσιδηρά φουρούσια παρουσιάζεται στο ύψος του πρώτου ορόφου, ενώ στον δεύτερο όροφο περιορίζεται στο κεντρικό άνοιγμα. Στη στέψη του κτιρίου εμφανίζονται πυργίσκοι με κυκλικούς φεγγίτες και διακοσμητικό κιγκλίδωμα στην κορυφή. Ανάμεσα στους πυργίσκους παρουσιάζονται έτεροι φεγγίτες, τριγωνικοί με ξυλόγλυπτο διάκοσμο. Η βάση του κτιρίου στο επίπεδο του ισογείου διαμορφώνεται από εμφανή λαξευτή λιθοδομή με εναλλάξ προεξέχουσες ταινίες. Ένα ακόμη ιδιαίτερο στοιχείο που κοσμεί την πλάγια όψη αποτελούν οι κόγχες με τα κλασικιστικού τύπου αγάλματα.



6

Νεοκλασικό Κτίριο | ΜΥΤ0022

Διώροφο νεοκλασικό κτίριο, κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα. Την περίοδο εκείνη εγκαθίστανται στο κεντρικό λιμάνι της πόλης εμπορικοί οίκοι, ταχυδρομικά γραφεία, ξενοδοχεία και πιστωτικά ιδρύματα. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 το κτίριο στεγάζει την «Τράπεζα της Ανατολής», γνωστότερης ίσως ως «Banque d’Orient», η οποία εξαγοράστηκε και συγχωνεύτηκε με την μητρική της Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος το 1932. Το κτίριο σήμερα λειτουργεί και πάλι ως τραπεζικό κατάστημα.

Η κάτοψη του είναι επιμήκης και στενομέτωπη ως προς τον άξονα του δρόμου. Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από λιθοδομή και καλύπτεται με ξύλινη τετράριχτη στέγη με γαλλικού τύπου κεραμίδια. Οι όψεις του διαμορφώνονται σε απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, σύμφωνα με τα κλασικιστικά πρότυπα. Τα ανοίγματα διατάσσονται σε πέντε κατακόρυφους άξονες. Στο κέντρο παρουσιάζει μαρμάρινο εξώστη, στηριζόμενο σε χυτοσιδηρά φουρούσια. Τα ανοίγματα του ισογείου είναι τοξωτά και φέρουν ημικυκλικούς φεγγίτες στο άνω μέρος. Κατά το παρελθόν έφερε περίτεχνες προστατευτικές σιδεριές οι οποίες δεν σώζονται σήμερα. Τα ανοίγματα του ορόφου κοσμούνται με αέτωμα και διακοσμητικούς γεισίποδες. Οι ορθογωνικές κόγχες του ορόφου έχουν σήμερα διανοιχθεί για φωτισμό των χώρων. Το σύνολο των όψεων διαμορφώνεται με ισόδομη λιθοδομή, ενώ οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με οδοντωτούς γωνιόλιθους. Η στέψη του κτιρίου δημιουργείται με προεξέχον γείσο στηριζόμενο σε ρυθμικούς γεισίποδες και συνεχές στηθαίο.



7

Νεοκλασικό Κτίριο | ΜΥΤ0023

Διώροφο νεοκλασικό κτίριο, κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως και το όμορο και όμοιό του. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 λειτουργούσε ως ξενοδοχείο «Λήμνος», ενώ τη δεκαετία του 1950 στέγαζε την Ιωνική Τράπεζα. Σήμερα λειτουργεί ως εμπορικό κατάστημα. 

Η κάτοψη του είναι επιμήκης και στενομέτωπη ως προς τον άξονα του δρόμου. Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από λιθοδομή και καλύπτεται με ξύλινη τετράριχτη στέγη με γαλλικού τύπου κεραμίδια. Οι όψεις του διαμορφώνονται σε απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, σύμφωνα με τα κλασικιστικά πρότυπα. Τα ανοίγματα διατάσσονται σε πέντε κατακόρυφους άξονες. Στο κέντρο παρουσιάζει μαρμάρινο εξώστη, στηριζόμενο σε χυτοσιδηρά φουρούσια. Τα ανοίγματα του ισογείου είναι τοξωτά και φέρουν ημικυκλικούς φεγγίτες στο άνω μέρος. Τα ανοίγματα του ορόφου κοσμούνται με αέτωμα και διακοσμητικούς γεισίποδες. Μεταξύ των ανοιγμάτων του ορόφου υπάρχουν ορθογωνικές κόγχες. Το σύνολο των όψεων διαμορφώνεται με ισόδομη λιθοδομή, ενώ οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με οδοντωτούς γωνιόλιθους. Η στέψη του κτιρίου δημιουργείται με λιτό προεξέχον γείσο από τραβηχτό επίχρισμα.



8

Οθωμανικό Λιμεναρχείο | ΜΥΤ0024

Ιστορικό διώροφο κτίριο στο κεντρικότερο σημείο του λιμανιού της πόλης. Κατασκευάστηκε το 1903 για να στεγάσει το Λιμεναρχείο της Μυτιλήνης την περίοδο της οθωμανικής διοίκησης του νησιού. Σήμερα βρίσκεται σε αχρησία, ενώ ανήκει στην Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) από την οποία το εκμισθώνει ο Δήμος Μυτιλήνης. 

Το κτίριο αποτελεί δείγμα δημόσιας αρχιτεκτονικής της όψιμης οθωμανικής περιόδου. Η κάτοψη του είναι απλή τετραγωνική, κατασκευασμένη από φέρουσα λιθοδομή και καλύπτεται με ξύλινη τετράριχτη στέγη με γαλλικού τύπου επικεράμωση. Τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του κτιρίου είναι οι οξυκόρυφες απολήξεις της στέγης στις τρεις όψεις και το περιμετρικό ξυλόγλυπτο γείσο. Οι όψεις παρουσιάζουν απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Τα ανοίγματα διατάσσονται σε τρεις κατακόρυφους άξονες και είναι λιτά, με μοναδικό διακοσμητικό στοιχείο την υποχώρηση της ποδιάς στα παράθυρα του ορόφου. Ο εξώστης και η πλευρική σκάλα αποτελούν νεότερες προσθήκες.



9

Ξενοδοχείο «Λυκαβητός» | ΜΥΤ0025

Το κτίριο που στέγασε για πολλές δεκαετίες το ξενοδοχείο Λυκαβηττός ανεγέρθηκε την περίοδο 1880-1890. Διέθετε εισόδους τόσο από την κύρια όψη, προς την προκυμαία, όσο και από την πίσω όψη, προς την περιοχή «Λαδάδικα». Στο ισόγειο βρισκόταν η υποδοχή του ξενοδοχείου και τρία καταστήματα. Στους υπόλοιπους ορόφους υπήρχαν δωμάτια του ξενοδοχείου, κοινόχρηστες τουαλέτες και σαλόνια στον πρώτο και στον τρίτο όροφο. Το κτίριο έχει σύνθετη κάτοψη που προσαρμόζεται στο διαθέσιμο σχήμα του οικοπέδου, ενώ φέρει ξύλινη τετράριχτη στέγη με γαλλικού τύπου επικεράμωση. Αρχιτεκτονικά, το κτίριο παρουσιάζει μια εκλεκτικιστική προσαρμογή των νεοκλασικών προτύπων με έμφαση στην κατακόρυφη διάσταση. Η κύρια όψη παρουσιάζει συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα και τα ανοίγματα διατάσσονται σε τρεις συνολικά άξονες. Παράλληλα, εμφανίζει την κλασικιστική τριμερή διάταξη σε βάση, κορμό και στέψη. Το ισόγειο του κτιρίου αποτελεί τη βάση και διαμορφώνεται με εμφανή λιθοδομή η οποία δίνει την εντύπωση στιβαρότητας του οικοδομήματος. Επιπλέον, στο ισόγειο η κάτοψη παρουσιάζει υποχώρηση από την ρυμοτομική γραμμή, δημιουργώντας στοά με τοξοστοιχία. Οι όροφοι κοσμούνται με παραστάδες οι οποίες τονίζουν την κατακόρυφη διάσταση του κτιρίου και καταλήγουν σε σύνθετης μορφής επίκρανα. Στους δύο ορόφους παρουσιάζονται εξώστες στο κεντρικό τμήμα, στηριζόμενοι σε χυτοσιδηρά φουρούσια. Τα ανοίγματα κοσμούνται με προεξέχον γείσο και διακοσμητικούς γεισίποδες στην στέψη και μπαλούστρες ή άνθινες κορδέλες στις ποδιές. Ο τρίτος όροφος διαχωρίζεται οπτικά με μια σειρά από στοιχεία: ταινία με ανάγλυφους μαιάνδρους, οδοντωτή ταινία και προεξέχον γείσο. Τα ανοίγματα του τελευταίου επιπέδου διαφοροποιούνται επίσης από τα κατώτερα, καθώς είναι μικρότερα, με τοξωτά ανώφλια και διακοσμητικό «κλειδί».



10

Ξενοδοχείο «Αιγαίον» | ΜΥΤ0026

Διώροφο κτίριο κατασκευασμένο την μεσοπολεμική περίοδο σε κεντρικό σημείο της προκυμαίας, επί της σημερινής Πλατείας Σαπφούς. Το κτίριο φιλοξένησε για χρόνια το ξενοδοχείο «Αιγαίον», ενώ σήμερα έχει χρήση γραφείων στους ορόφους και καταστημάτων εστίασης στο ισόγειο. Αποτελεί έκφραση του μεσοπολεμικού μοντερνισμού στην αρχιτεκτονική που διαφοροποιήθηκε από τα προηγούμενα αρχιτεκτονικά ρεύματα με την λιτότητα των γραμμών και την απουσία διακοσμητικών στοιχείων. Το κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη και φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ καλύπτεται με δώμα. Σήμερα έχει προστεθεί κτίσμα επί του δώματος, ξένο προς την μοντερνιστική τυπολογία. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πρισματικοί όγκοι που εξέχουν της τετραγωνικής κάτοψης στους δύο ορόφους στην νότια και την δυτική όψη. Κυρίαρχη είναι η διάθεση τονισμού των κατακόρυφων γραμμών στις όψεις.  Στην κύρια όψη, οι εξώστες με τις εξωστόθυρες οργανώνονται σε τρεις κατακόρυφους άξονες. Με αντίστοιχο τρόπο διαμορφώνονται και οι υπόλοιπες όψεις. Στην δυτική όψη την κατακόρυφη διάσταση τονίζουν τα επάλληλα υψίκορμα ανοίγματα με την χρωματικά τονισμένη και σε υποχώρηση ποδιά. Τα κουφώματα είναι ξύλινα με τετράφυλλα σκούρα γαλλικού τύπου. Αξιόλογο είναι επίσης το προστατευτικό κιγκλίδωμα των εξωστών με τη λιτή γεωμετρία.



11

Οθωμανική Τράπεζα | ΜΥΤ0027

Το κτίριο της Οθωμανικής Αυτοκρατορικής Τράπεζας (Banque Imperiale Ottomane) κατασκευάστηκε γύρω στο 1898 στο βορειοανατολικό τμήμα της Προκυμαίας. Η Οθωμανική Τράπεζα εξέδιδε χαρτονόμισμα και έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στον έλεγχο των εμπορικών δραστηριοτήτων της χώρας και στη σύναψη των δανείων της οθωμανικής κυβέρνησης. Το υποκατάστημα της Μυτιλήνης λειτούργησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920. Το κτίριο αργότερα φιλοξένησε διάφορες χρήσεις, ενώ σήμερα στεγάζει κατάστημα εστίασης.

Αρχιτεκτονικά, το κτίριο αποτελεί έκφραση ενός ανατολίτικου ιδιώματος του νεοκλασικισμού, με τριμερή διάρθρωση της όψης, συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα και έντονα γλυπτικό διάκοσμο. Η κάτοψη του κτιρίου είναι επιμήκης και στενομέτωπη, όπως τα περισσότερα κτίρια που βρίσκονται στο μέτωπο της προκυμαίας. Στεγάζεται με τρίρριχτη ξύλινη στέγη με γαλλικού τύπου κεραμίδια. Ιδιαίτερα επιμελημένη είναι η κύρια είσοδος του κτιρίου η οποία κοσμείται με περίτεχνο λιθόγλυπτο περιθύρωμα με άνθινα στοιχεία. Υπερκείμενη βρίσκεται λίθινη εγχάρακτη επιγραφή με την επωνυμία της τράπεζας στα γαλλικά. Το κεντρικό τμήμα καταλήγει στο επίπεδο της στέψης σε ιδιαίτερα διακοσμημένη λιθόγλυπτη μετωπίδα.



12

Εμπορικό Κτίριο | MYT0028

Διώροφο κτίριο εμπορικής χρήσης με νεοκλασικά στοιχεία, κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα. Στο κτίριο στεγάστηκαν εμπορικοί οίκοι, μεταξύ άλλων των ρωσικών πετρελαίων Rudolph Rally, όπως φανερώνει επιγραφή που σώζεται στην κύρια όψη του. Σήμερα φιλοξενεί κατάστημα εστίασης στο ισόγειο και υπηρεσίες στον όροφο. 

Η κάτοψη του κτιρίου είναι επιμήκης και στενομέτωπη, κατασκευασμένη από φέρουσα λιθοδομή. Καλύπτεται δε με ξύλινη τετράριχτη στέγη με γαλλικού τύπου επικεράμωση. Οι όψεις του κτιρίου παρουσιάζουν συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα και τριμερή διάρθρωση, τόσο καθ’ ύψος όσο και κατά μήκος. Στην κύρια όψη, τα ανοίγματα διατάσσονται σε τρεις κατακόρυφους άξονες. Στον κεντρικό άξονα τοποθετείται διακοσμητική κόγχη στο ύψος του ορόφου. Το κεντρικό τμήμα τονίζεται επίσης με τοξωτή απόληξη στο επίπεδο της στέψης. Την κατακόρυφη διάσταση του κτιρίου τονίζουν παραστάδες που εμφανίζονται στο επίπεδο του ορόφου και καταλήγουν σε ιωνικού τύπου επίκρανα. Τα δυο επίπεδα διαφοροποιούνταν μορφολογικά με εμφανή ισόδομη λιθοδομή στο ισόγειο και επίχρισμα στον όροφο, αν και σήμερα το ισόγειο είναι επίσης επιχρισμένο. Η πίσω όψη του κτιρίου είναι αρχιτεκτονικά πιο λιτή. Ωστόσο, τα ανοίγματα του ισογείου φέρουν λίθινες κορνίζες με ελαφρά τοξωτά ανώφλια.



13

Αστική Κατοικία | MYT0135

Διώροφη αστική κατοικία, κατασκευασμένη γύρω στο 1910, συνδυάζοντας παραδοσιακά και νεοκλασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Η κατοικία είναι κατασκευασμένη από φέρουσα λιθοδομή και έχει ορθογωνική κάτοψη, στην οποία σήμερα έχει προτεθεί πλάγια τετραγωνική προσθήκη. Οργανώνεται σε τρία επίπεδα: ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και όροφο. Η στέγη του είναι ξύλινη, τρίρριχτη εγκιβωτισμένη με περιμετρικό στηθαίο. Οι όψεις του κτιρίου παρουσιάζουν συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα και τριμερή διάρθρωση, τόσο καθ’ ύψος όσο και κατά μήκος. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το σαχνισί, η παραδοσιακού τύπου αρχιτεκτονική προεξοχή, που εμφανίζεται στο επίπεδο του δευτέρου ορόφου στην βόρεια όψη. Εδώ το σαχνισί στηρίζεται σε λίθινα φουρούσια με περίτεχνο ανάγλυφο διάκοσμο εν είδει καλάθου και ανθέων. Το σαχνισί στέφεται με αέτωμα και ακροκέραμα στις ακμές. Στην δυτική όψη εμφανίζεται μαρμάρινος εξώστης στηριζόμενος σε κλασικιστικά χυτοσιδηρά φουρούσια. Τα ανοίγματα των δυο ανώτερων επιπέδων στέφονται με προεξέχον γείσο και διακοσμητικούς γεισίποδες. Τα ανοίγματα του πρώτου επιπέδου περιγράφονται με λιτές λίθινες κορνίζες. Οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με λίθινες παραστάδες, οι οποίες καταλήγουν σε ιωνικού τύπου επίκρανα.



14

Κτίριο με Νεοκλασικά στοιχεία | MYT0136

Διώροφο κτίριο των αρχών του 20ου με νεοκλασικά στοιχεία. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο από φέρουσα λιθοδομή και έχει ορθογωνική κάτοψη και ξύλινη, τετράριχτη στέγη. Οργανώνεται σε τρία επίπεδα: ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και όροφο. Τα δυο ανώτερα επίπεδα λειτουργούν ανεξάρτητα και έχουν διακριτές εισόδους. Το κτίριο κατασκευάστηκε για να φιλοξενήσει δυο κατοικίες ή είχε μικτή χρήση με κατοικία στον όροφο και εμπόριο/υπηρεσία στον όροφο. Η κύρια όψη του κτιρίου παρουσιάζει τριμερή διάρθρωση καθ’ ύψος, σύμφωνα με τα κλασικιστικά πρότυπα. Στην είσοδο οδηγεί μικρό προκήπιο και λιθόκτιστη κλίμακα. Η κεντρική εξώθυρα είναι ξύλινη, δίφυλλη με υαλοστάσια και περίτεχνες προστατευτικές σιδεριές. Υπερκείμενος της εισόδου βρίσκεται μαρμάρινος εξώστης, στηριζόμενος σε κλασικιστικού τύπου χυτοσιδηρά φουρούσια. Ο διαχωρισμός των επιπέδων δηλώνεται με προεξέχουσες περιμετρικές ταινίες. Στο ύψος του ορόφου εμφανίζονται διακοσμητικές παραστάδες, οι οποίες καταλήγουν σε σύνθετα επίκρανα.



15

Αρχοντική Κατοικία «Χατζηδήμου» | MYT0137

Διώροφη αρχοντική κατοικία, αξιόλογο δείγμα αρχιτεκτονικής της οθωμανικής περιόδου. Αρχικός ιδιοκτήτης της ήταν ο Θεμιστοκλής Μαρίνος (1846-1899), επιχειρηματίας και βιομήχανος στη Μυτιλήνη και τη Σμύρνη. Το αρχοντικό κατασκευάστηκε μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1867 με πέτρα Μυστεγνών και επεκτάθηκε μέσω αγοράς προσθέτου οικοπέδου και ακινήτου το 1871. Ο Αλέξανδρος Χατζηδήμος, απόγονος της οικογένειας Μαρίνου και κληρονόμος της ιδιοκτησίας, μεταβίβασε δωρεάν τον κήπο του αρχοντικού έκτασης 1650 τ.μ στον Δήμο Μυτιλήνης το 1992. Έκτοτε, η έκταση μετατράπηκε σε «Πάρκο Χατζηδήμου». Το αρχοντικό σήμερα βρίσκεται σε αχρησία και ερειπιώδη κατάσταση.

Αρχιτεκτονικά, η κατοικία ξεχωρίζει για την εμφανή ισόδομη λιθοδομή της με κόκκινη πέτρα Μυστεγνών, το σαχνισί της κύριας όψης που στηρίζεται σε περίτεχνα λιθόγλυπτα φουρούσια, και το ξυλόγλυπτο διακοσμητικό γείσο της οροφής. Η κατοικία έχει επιμήκη και στενομέτωπη κάτοψη από περιμετρική φέρουσα λιθοδομή, ενώ στεγάζεται με ξύλινη σύνθετη στέγη με βυζαντινά κεραμίδια. Οργανώνεται δε σε τρία επίπεδα: ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και όροφο. Η κύρια είσοδος τοποθετείται κεντρικά στην πρόσοψη του κτιρίου και σε αυτήν οδηγεί στεγασμένο λιθόκτιστο κλιμακοστάσιο. Η κόγχη της εισόδου φέρει τοξωτή απόληξη και η εξώθυρα διαμορφώνεται αντίστοιχα με τοξωτό υπέρθυρο. Το κτίριο διατηρεί ακόμη τα αρχικά κουφώματα, τα οποία είναι ξύλινα, με δίφυλλα περσιδωτά σκούρα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης στην πλάγια όψη το άνοιγμα του κλιμακοστασίου με την περίτεχνη προστατευτική σιδεριά και οι ξυλόγλυπτες λεπτομέρειες του στεγάστρου στην πίσω όψη.



Scroll to Top