Διαδρομή «Πνευματικό Κέντρο»

Ιδιαίτερα αξιόλογο διώροφο κτίριο μικτής χρήσης στη συμβολή της εμπορικής οδού Απλωταριάς με την οδό Φ. Αργέντη, με κατοικία στον όροφο και καταστήματα στο ισόγειο. Σύμφωνα με μαρμάρινη επιγραφή που φέρει τα αρχικά Α.Κ., το κτίριο κατασκευάστηκε το 1889. 

Αρχιτεκτονικά, στις όψεις του διακρίνονται νεοκλασικές αναφορές συνδυασμένες αρμονικά με στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Χίου. Τα ανοίγματα, κυρίως του ορόφου, διατάσσονται με βάση τους κεντρικούς άξονες συμμετρίας, οι οποίοι τονίζονται και στις δύο όψεις. 

Το ισόγειο διαθέτει τυπολογία καταστήματος, με μεγάλα τοξωτά ανοίγματα που διαχωρίζονται από πεσσούς από θυμιανούσικη πέτρα με επίκρανα. Το ανώτερο τμήμα των ανοιγμάτων κοσμείται με περίτεχνες διακοσμητικές σιδεριές. Τα καταστήματα αναπτύσσονται και στις δύο οδούς. 

Η είσοδος στην κατοικία γίνεται από την πλάγια όψη, επί της οδού Αργέντη. Ιδιαίτερο στοιχείο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που σηματοδοτεί την είσοδο της κατοικίας, αποτελεί ο ξύλινος «κιοσές» στον όροφο. Ο «κιοσές» αποτελεί μια ελαφριά ξύλινη αρχιτεκτονική προεξοχή περίτεχνα διακοσμημένη, σαν κλειστός εξώστης. 

Στην κύρια όψη, επί της οδού Απλωταριάς, κυριαρχεί κεντρικά ένας μαρμάρινος εξώστης με περίτεχνα χυτοσιδηρά κιγκλιδώματα και φουρούσια. Τα ανοίγματα του ορόφου διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια, κοσμούνται με διακοσμητικές κορνίζες που φέρουν γείσο και επαναλαμβάνονται ρυθμικά. Οι ακμές του κτιρίου είναι διακοσμημένες με γωνιακές παραστάδες που φέρουν επίκρανα και επιστύλιο. Η απόληξη του κτιρίου κοσμείται με οδοντωτή ταινία στο γείσο και χαμηλό στηθαίο που εγκιβωτίζει τη στέγη.

Διώροφη γωνιακή αστική κατοικία των αρχών του 20ου αιώνα, με νεοκλασικά χαρακτηριστικά και στοιχεία τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. 

Το κτίριο έχει τετραγωνική κάτοψη και αναπτύσσεται λειτουργικά σε δύο επίπεδα με ανεξάρτητες εισόδους, μία σε κάθε όψη, αντίστοιχα. Μορφολογικά, η κύρια όψη επί της οδού Φ. Αργέντη διαμορφώνεται με βάση τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα συμμετρίας, ο οποίος τονίζεται από το τοξωτό άνοιγμα της εισόδου και τον εξώστη στον όροφο. Το ισόγειο του κτιρίου είναι υπερυψωμένο και η είσοδος διαμορφώνεται σε εσοχή με τοξωτό ανώφλι και εγκιβωτισμένο κλιμακοστάσιο. Στην εσοχή της εισόδου δύο αντιδιαμετρικά παράθυρα με διακοσμητικές προστατευτικές σιδεριές.

Στην πλάγια όψη επί της μικρής παρόδου, ο κεντρικός άξονα τονίζεται με τη χρήση ενός παραδοσιακού στοιχείου, του «κιοσέ», μίας ξύλινης αρχιτεκτονικής προεξοχής που προσομοιάζει με κλειστό στεγασμένο εξώστη, που στηρίζεται σε περίτεχνα χυτοσιδηρά φουρούσια, όπως και ο εξώστης αντίστοιχα. 

Το σύνολο των όψεων του κτιρίου είναι επιχρισμένο και οι ακμές του κοσμούνται με παραστάδες. Και στις δύο όψεις τα ανοίγματα κοσμούνται με περιθυρώματα, διατάσσονται σε άξονες και επαναλαμβάνονται ρυθμικά κατά τα πρότυπα του νεοκλασικισμού. Ο διαχωρισμός των επιπέδων τονίζεται με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία από τραβηχτό επίχρισμα και η στέψη του κτιρίου κοσμείται με γείσο.

Διώροφη αστική κατοικία με νεοκλασικά χαρακτηριστικά, επί της οδού Φ. Αργέντη, που χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα.

Μορφολογικά η πρόσοψη του κτιρίου διαρθρώνεται με βάση τις αρχές του νεοκλασικισμού. Χαρακτηριστική είναι η τριμερής διάρθρωσης της πρόσοψης σε βάση, κορμό και στέψη. Επιπλέον, η διαμόρφωση της πρόσοψης παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από την κύρια είσοδο, τον εξώστη στον όροφο και τις δύο υψίκορμες εξωστόθυρες, εκατέρωθεν αυτού. Η διάταξη των ανοιγμάτων ακολουθεί τους κατακόρυφους και οριζόντιους άξονες. Τα ανοίγματα του ισογείου διαμορφώνονται με τοξωτά ανώφλια, ενώ του ορόφου με οριζόντια και φέρουν ενιαίο γείσο. Η στέψη του κτιρίου τονίζεται από διμερές γείσο με οδοντωτή ταινία και διακοσμητικούς γεισίποδες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεταλλική κατασκευή του εξώστη με μαρμάρινο κατάστρωμα και περίτεχνα χυτοσιδηρά κιγκλιδώματα και φουρούσια.

Η Αστική Σχολή Χίου ή αλλιώς Ράλλειος Αστική Σχολή οικοδομήθηκε το 1893 με δωρεά του Παντιά Ράλλη, 2.000 Αγγλικών λιρών. Ο Παντιάς Ράλλης ήταν επικεφαλής του εμπορικού οίκου Ράλλη στο Λονδίνο, ενός από τους πιο ισχυρούς επιχειρηματικούς οίκους στην Ευρώπη, και πρώτος πρόξενος της Ελλάδας στην Αγγλία.

Το κτίριο της Αστικής Σχολής κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα πρότυπα του νεοκλασικισμού ως η επίσημη μορφολογική επιλογή των εκπαιδευτικών κτιρίων εκείνης της περιόδου. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο από λιθοδομή και στεγάζεται με κεραμοσκεπή. Η κάτοψη του κτιρίου οργανώνεται συμμετρικά, με κεντρικό προστώο και δύο πτέρυγες που αναπτύσσονται εκατέρωθεν αυτού. Σε αντιστοιχία με την κάτοψη, οργανώνεται και η κύρια όψη με τριμερή οριζόντια και κατακόρυφη διάταξη. Το κεντρικό προστώο, στο οποίο καταλήγει το κλιμακοστάσιο, σηματοδοτεί την είσοδο και διαμορφώνεται με δύο ιωνικού τύπου κίονες κατασκευασμένους από πέτρα Θυμιανών. Κεντρικά στο επιστύλιο υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή που μνημονεύει τον δωρητή του κτιρίου και το έτος κατασκευής. Σε παλιό αρχειακό υλικό παρατηρούμε ότι τα ανοίγματα των παραθύρων κοσμούνταν με οδοντωτές κορνίζες που κατέληγαν στην διακοσμητική ταινία που διαχώριζε τη βάση από τον κορμό του κτιρίου, ενώ σήμερα οι κορνίζες της πρόσοψης είναι απλές και περιορίζονται αποκλειστικά γύρω από το άνοιγμα. Την στέψη του κτιρίου κοσμεί προεξέχον γείσο και μικρή μετόπη που εγκιβωτίζει τη στέγη.

Ιδιαίτερο στοιχείο του περιβάλλοντα χώρου αποτελούν τα βοτσαλωτά δάπεδα με φυτικά και γεωμετρικά μοτίβα.

Το Γυμνάσιο Χίου ή όπως ονομαζόταν παλαιότερα η Μεγάλη Σχολή της Χίου ιδρύθηκε το 1792. Αποτέλεσε μία από τις πρώτες σχολές του νεότερου Ελληνισμού που παρείχε ανώτερη μόρφωση υπό την οθωμανική κυριαρχία. Το αρχικό κτίριο καταστράφηκε δύο φορές, μία το 1822 κατά την καταστροφή της Χίου και μία το 1881 με το μεγάλο σεισμό. Το σημερινό κτίριο του Ά Γυμνασίου Αρρένων Χίου οικοδομήθηκε το 1886 με δαπάνες των Χίων της Αλεξάνδρειας. 

Η αρχιτεκτονική του κτιρίου ακολουθεί τα πρότυπα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής ως επίσημη μορφολογική επιλογή των εκπαιδευτικών κτιρίων εκείνης της περιόδου. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο από λιθοδομή και στεγάζεται με κεραμοσκεπή. Η κάτοψη του κτιρίου οργανώνεται συμμετρικά, με δύο επιμήκεις πτέρυγες που αναπτύσσονται εκατέρωθεν της μεγάλης κεντρικής αίθουσας. Σε αντιστοιχία με την κάτοψη, οργανώνεται και η κύρια όψη με τριμερή οριζόντια και κατακόρυφη διάταξη. Το κεντρικό προστώο σηματοδοτεί την είσοδο στο κτίριο και διαμορφώνεται με δύο κεντρικούς κίονες και δύο πεσσούς από πέτρα Θυμιανών. Βρίσκεται σε υποχώρηση και σε συνέχεια του κλιμακοστασίου και πλαισιώνεται από τα ακραία τμήματα των πτερυγών. Τα ακραία τμήματα των πτερυγών βρίσκονται σε προεξοχή και κοσμούνται στις ακμές τους με παραστάδες που φέρουν επιστύλιο και αετωματικές απολήξεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα βοτσαλωτά δάπεδα στον περιβάλλοντα χώρο του σχολείου, όπου σημειώνεται η λέξη «ΧΑΙΡΕΤΕ» κατά την είσοδο στην αυλή.

Το Ανώτερο Παρθεναγωγείο Χίου κατασκευάστηκε το 1885 με χρήματα που συγκέντρωσαν ομογενείς Χιώτες από τη Μασσαλία, σε αντικατάσταση του προηγούμενου κτιρίου που καταστράφηκε από τον μεγάλο σεισμό του 1881.

Το κτίριο βρίσκεται σε μια περιοχή στο κέντρο της πόλης, επί της οδού Κοραή, όπου συγκεντρώνονται όλα τα εκπαιδευτικά κτίρια εκείνης της περιόδου και αποτελεί τον πνευματικό πυρήνα της πόλης έως και σήμερα. Σήμερα στο κτίριο στεγάζεται τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το κτίριο είναι διώροφο, κατασκευασμένο από εμφανή λιθοδομή και στεγάζεται με κεραμοσκεπή. Διαθέτει επίμηκη ορθογωνική κάτοψη, με κεντρική είσοδο στην πλατιά του πλευρά, είναι δηλαδή πλατυμέτωπο, με κεντρικό διαμπερή προθάλαμο και συμμετρική διάταξη των αιθουσών εκατέρωθεν αυτού.

Η αρχιτεκτονική του κτιρίου ακολουθεί μορφολογικά τις αρχές του νεοκλασικισμού εκφρασμένη μέσα από τη χρήση του τοπικού πωρόλιθου. Οι όψεις του διαρθρώνονται με απόλυτη συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της κεντρικής εισόδου. Η κεντρική είσοδος διαμορφώνεται με ημικυκλικό τοξωτό ανώφλι, πλαισιώνεται με λίθινες παραστάδες και φέρει μαρμάρινη επιγραφή στο υπέρθυρο. Τα ανοίγματα των παραθύρων είναι όλα τοξωτά με λιτή διακοσμητική πλαισίωση από επίχρισμα και επαναλαμβάνονται ρυθμικά σε όλες τις όψεις. Ο διαχωρισμός των επιπέδων, όπως και η στέψη του κτιρίου τονίζεται με οριζόντια, διακοσμητική ταινία από τραβηχτό επίχρισμα «γείσο». Οι ακμές του κτιρίου κοσμούνται με επιχρισμένες παραστάδες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα βοτσαλωτά δάπεδα στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου.

Το κτίριο που αρχικά στέγασε το Β΄Κεντρικό Παρθεναγωγείο Χίου κατασκευάστηκε το 1904, όπως μας πληροφορεί το βοτσαλωτό δάπεδο στην είσοδό του, με δαπάνες της Εφορείας των Ορθοδόξων Δημοσίων Σχολείων Χίου. Το 1915 μετονομάσθηκε σε Α’ Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Χίου και το 1930-1931 μετατράπηκε σε μικτό με την ονομασία ΣΤ΄ Δημοτικό Σχολείο Χίου. 

Το κτίριο είναι διώροφο στη δυτική του πλευρά, όπου βρίσκεται η κύρια είσοδος απέναντι από το παλαιό Ανώτερο Παρθεναγωγείο Χίου, ενώ στην ανατολική είναι τριώροφο, λόγω της μεγάλης υψομετρικής διαφοράς. Η αρχιτεκτονική του ακολουθεί τις αρχές του νεοκλασικισμού με απόλυτη συμμετρία στις όψεις και την κάτοψη. Η κάτοψη του κτιρίου έχει σχήμα Τ και οργανώνεται με κεντρικό προθάλαμο όπου βρίσκεται το κλιμακοστάσιο και αίθουσες διδασκαλίας εκατέρωθεν. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο από εμφανή λιθοδομή στους χαμηλούς ορόφους και πλινθοδομή στον τελευταίο όροφο και στεγάζεται με ξύλινη κεραμοσκεπή. Όλα τα ανοίγματα κοσμούνται με περιθυρώματα με τοξωτά πλίνθινα ανώφλια ή οριζόντια που διαμορφώνονται με μεταλλικές δοκούς. Η κύρια είσοδος είναι ιδιαίτερα διακοσμημένη με οδοντωτούς γωνιόλιθους λευκής και κόκκινης απόχρωσης σε εναλλαγή και στο κατώφλι της υπάρχει βοτσαλωτό δάπεδο που μας πληροφορεί για το έτος κατασκευής του κτιρίου «1904». Στην ανατολτική πλευρά του κτιρίου υπάρχει δευτερεύουσα είσοδος που κοσμείται με περιθύρωμα από ολόσωμα λίθινα στοιχεία. Οι στάθμες μεταξύ των ορόφων τονίζονται με πλίνθινη διακοσμητική ταινία. Η στέψη του κτιρίου κοσμείται με πλίνθινο γείσο και στην ανατολική πλευρά το κεντρικό τμήμα φέρει αέτωμα.

Η Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη “Αδαμάντιος Κοραής” είναι μία από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες της Ελλάδας με ανεκτίμητες συλλογές. 

Το 1792 λειτούργησε ως παράρτημα της Μεγάλης Σχολής της Χίου με συλλογή βιβλίων που δώρισε ο Αδαμάντιος Κοραής και άλλοι Έλληνες λόγιοι ομογενείς. Το 1822, η Βιβλιοθήκη καταστράφηκε ολοσχερώς και ο Αδ. Κοραής δώρισε και πάλι βιβλία στη συλλογή της. Επιπλέον, μετά το θάνατό του το 1833, με τη διαθήκη του κληροδότησε στη βιβλιοθήκη τα βιβλία, τα χειρογράφά του και τις εκδόσεις του. Το 1870 ανεγέρθηκε νέο κτίριο για να στεγάσει τη βιβλιοθήκη που με τον μεγάλο σεισμό του 1881 καταστράφηκε για δεύτερη φορά. 

Το σημερινό κτίριο της Βιβλιοθήκης κατασκευάστηκε το 1885. Στην αρχική του φάση το κτίριο ήταν ισόγειο και σταδιακά επεκτάθηκε και εκσυγχρονίστηκε. Το 1933 προστέθηκε στο πίσω τμήμα του η αίθουσα του αναγνωστηρίου. Το 1948 άρχισε η ανέγερση του δεύτερου ορόφου, ενώ σημαντικές επεκτάσεις πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1975-1978, προκειμένου να στεγαστεί και η λαογραφική Συλλογή Φ. Αργέντη. 

Η αρχιτεκτονική του αρχικού κτιρίου ακολουθεί τα πρότυπα του νεοκλασικισμού ως επίσημη μορφολογική επιλογή των δημόσιων κτιρίων εκείνης της περιόδου. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο από λιθοδομή και στεγάζεται με κεραμοσκεπή. Διαθέτει ορθογωνική κάτοψη με κεντρικό προθάλαμο και συμμετρική διάταξη χώρων εκατέρωθεν. Τη συμμετρία της κάτοψης ακολουθεί και η πρόσοψη, ενώ χαρακτηριστικός είναι και ο τριμερής κατακόρυφος διαχωρισμός σε βάση, κορμό και στέψη. Ο κεντρικός άξονας, όπου τοποθετείται η κύρια είσοδος, τονίζεται από ένα επιβλητικό κλασικιστικό πρόπυλο στο οποίο οδηγεί μια λίθινη κλίμακα. Το πρόπυλο διαμορφώνεται από τέσσερις κίονες, κατασκευασμένους από θυμιανούσικη πέτρα, που φέρουν θριγκό και αέτωμα. Η βάση του κτιρίου διαφοροποιείται από τον κορμό με χρήση εμφανούς ισόδομης λιθοδομής, ο κορμός φέρει επίχρισμα με μίμηση ισόδομης δόμησης και κοσμείται με παραστάδες στις ακμές του και επιστέφεται με γείσο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πλαίσια των παραθύρων με ολόσωμες λίθινες παραστάδες που φέρουν επιστύλιο και μικρά αετώματα.

Διώροφο αστικό κτίριο με χρήση γραφείων, στη συμβολή των οδών Ελ. Βενιζέλου και Ομήρου, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Σύμφωνα με τα εγχάρακτα διακοσμητικά κλειδιά στα ανώφλια των εισόδων, το κτίριο κατασκευάστηκε το 1882. Στον χάρτη της πόλης της Χίου του 1911, του Κων. Κανελλάκη (Βιβλιοθήκη Κοραή, συλλογή Αργέντη) αναφέρεται ότι στη θέση αυτή βρισκόταν το Ιταλικό Προξενείο, το Τουρκικό και Αγγλικό Τηλεγραφείο και το Τουρκικό Ταχυδρομείο .

Το κτίριο έχει ορθογωνική κάτοψη και κατά την αρχική του φάση πρέπει να διέθετε έξι ανεξάρτητες εισόδους, μία κάτω από κάθε εξώστη. (μία επί της οδού Ομήρου, τέσσερεις επί της οδού Ελ. Βενιζέλου και μία στην πίσω όψη.

Μορφολογικά οι κύριες όψεις του διαρθρώνονται με βάση τις αρχές του νεοκλασικισμού, με συμμετρία ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Τα ανοίγματα επαναλαμβάνονται ρυθμικά και διατάσσονται σε κατακόρυφους και οριζόντιους άξονες. Ο διαχωρισμός των δύο επιπέδων τονίζεται με οριζόντια, προεξέχουσα ταινία. Τα ανοίγματα του ισογείου έχουν μεγάλο ύψος και κοσμούνται με πεσσούς εκατέρωθεν του ανοίγματος που καταλαμβάνουν όλο το ύψος του ορόφου εντείνοντας την κατακόρυφη διάστασή του. Αντίστοιχα, μόνο στο ισόγειο παραστάδες κοσμούν τα ακμές του κτιρίου. Τα ανοίγματα του ορόφου διαμορφώνονται με ελαφρώς τοξωτά ανώφλια, όπως και του ισογείου, και φέρουν απλά διακοσμητικά περιθυρώματα από επίχρισμα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν περίτεχνα χυτοσιδηρά στοιχεία των εξωστών, όπως τα κιγκλιδώματα και τα φουρούσια. Στην πίσω πλευρά το κτίριο διαμορφώνεται με αρχιτεκτονική προεξοχή «σαχνισί», ένα στοιχείο που συναντάμε στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Το κτίριο επικαλύπτεται με ξύλινη στέγη που κοσμείται με διακοσμητικό γείσο.

Διώροφο προσεισμικό κτίριο μικτής χρήσης, στη συμβολή των οδών Ελ. Βενιζέλου και Ψυχάρη, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. 

Το κτίριο αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα  προσεισμικά κτίρια της πόλης και σύμφωνα με την εγχάρακτη επιγραφή στο αέτωμα της κεντρικής εισόδου της κατοικίας κατασκευάστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1866.

Αρχιτεκτονικά το κτίριο συνδυάζει στοιχεία παραδοσιακής και νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, εκφρασμένα με μοναδικό τρόπο με λαξευτή λιθοδομή.

Από αρχειακό φωτογραφικό υλικό που λήφθηκε αμέσως μετά το σεισμό διαπιστώνεται ότι, εκτός από το ισόγειο και τον όροφο που σώζονται σήμερα, το κτίριο διέθετε πιθανόν δύο επιπλέον ορόφους. Τα δύο επίπεδα που σώζονται σήμερα, είναι μεταξύ τους λειτουργικά ανεξάρτητα και διαθέτουν ξεχωριστές εισόδους. Η είσοδος στο ισόγειο βρίσκεται στην κύρια όψη, επί της οδού Ελ. Βενιζέλου, ενώ της κατοικίας στην πλάγια, γεγονός που παραπέμπει σε εμπορική χρήση του ισογείου.

Εξωτερικά το κτίριο είναι κατασκευασμένο με εμφανή ηφαιστιογενή λιθοδομή κατά το ισόδομο σύστημα δόμησης. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πρόσοψης αποτελεί η λίθινη αρχιτεκτονική προεξοχή του ορόφου «κιοσές», έκκεντρα τοποθετημένη, που στηρίζεται σε λιθανάγλυφα ολόσωμα φουρούσια. Η κύρια όψη είναι έντονα διακοσμημένη με νεοκλασικά στοιχεία όπως η λίθινη διακοσμητική ταινία με τη μορφή γείσου που τονίζει τον διαχωρισμό των επιπέδων, γωνιακές και ενδιάμεσες παραστάδες με διακριτή βάση και επίκρανο, διακοσμητικές κορνίζες με γείσο στα ανοίγματα. Χαρακτηριστική, επίσης, είναι η γωνιακή απότμηση του κτιρίου στη συμβολή των οδών. Στην πλάγια όψη κυριαρχεί η τοξωτή ημικυκλική εσοχή της εισόδου. Η θύρα πλαισιώνεται από ολόσωμους λίθινους πεσσούς που φέρουν επιστύλιο και αέτωμα. Στο τύμπανο του αετώματος αναγράφεται η ημερομηνία κατασκευής του κτιρίου. Η επίστεψη του κτιρίου διαμορφώνεται με γείσο. Η σημερινή στέγη αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη.

Διώροφο αστικό συγκρότημα με μικτή χρήση, στη συμβολή των οδών Ροδοκανάκη και Ομήρου, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το συγκρότημα κατασκευάστηκε το 1918 και περιλάμβανε καταστήματα με πατάρι στο ισόγειο και κατοικίες στον όροφο. Με βάση τη μορφολογία του κτιρίου, το συγκρότημα πρέπει να εκτεινόταν σε όλο το μήκος του οικοδομικού τετραγώνου επί της οδού Ροδοκανάκη και σε τμήμα της οδού Κανάλα, όπου σήμερα βρίσκεται νεότερο κτίριο. Χαρακτηριστικά αυτή η προγενέστερη συνέχεια του κτιρίου, διακρίνεται από τη διακοπή των αρχιτεκτονικών του στοιχείων, κατά το ήμισυ. 

Ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία του κτιρίου αποτελούν οι αρχιτεκτονικές προεξοχές του ορόφου «κιοσέδες», που σηματοδοτούν την κάθε κατοικία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατασκευαστική δομή του δαπέδου τους που διαμορφώνεται με μεταλλικές δοκούς και θολίσκους που ενισχύονται με ξύλινες αντηρίδες. Στο ύψος του μεσοπατώματος διαμορφώνονται κυκλικά ανοίγματα «φεγγίτες» για τον φωτισμό του παταριού. Τα υπόλοιπα ανοίγματα διαμορφώνονται με ελαφρώς τοξωτά ανώφλια και απλές διακοσμητικές κορνίζες. Η στέψη του κτιρίου κοσμείται με γείσο από τραβηχτό επίχρισμα.

Διώροφο αστικό κτίριο στη συμβολή των οδών Ελ. Βενιζέλου και Αργέντη, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Σύμφωνα με τα εγχάρακτη επιγραφή στο ανώφλι της κύριας εισόδου, το κτίριο κατασκευάστηκε το 1887. Στον χάρτη της πόλης της Χίου του 1911, του Κων. Κανελλάκη (Βιβλιοθήκη Κοραή, συλλογή Αργέντη) αναφέρεται ότι στις αρχές του 20ου αι. εκεί στεγαζόταν η τράπεζα Μυτιλήνης.

Το κτίριο είναι διώροφο κατασκευασμένο από λιθοδομή και στεγάζεται με κεραμοσκεπή. Σύμφωνα με την τυπολογία του είχε μικτή χρήση, κατοικίας στον όροφο με ανεξάρτητη είσοδο από την πλάγια όψη και καταστημάτων στο ισόγειο με πρόσβαση από την κύρια όψη. Επιπλέον, στο βόρειο τμήμα της κύριας όψης διακρίνεται τοξωτή στοά που οδηγούσε στον υπαίθριο χώρο. 

Αρχιτεκτονικά η κύρια όψη του διαρθρώνεται με βάση τις αρχές του νεοκλασικισμού, με τριμερή συμμετρική διάταξη ως προς τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα, ενώ διακρίνονται και αρκετά εκλεκτικιστικά στοιχεία. Το κεντρικό τμήμα της πρόσοψης είναι έντονα διακοσμημένο και τονίζεται από τη θέση της εισόδου, τον εξώστη με τα τρία ανοίγματα και την αετωματική επίστεψη. Τα ανοίγματα του εξώστη είναι ιδιαίτερα επιμελημένα και διαχωρίζονται με ενδιάμεσες παραστάδες. Τα παράθυρα φέρουν διακοσμητικές κορνίζες και γλάστρες με στεφάνια στο υπέρθυρο, ενώ η εξωστόθυρα φέρει ημικυκλικό ακτινωτό φεγγίτη που κοσμείται με γείσο και διακοσμητικό κλειδί. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δίλοβα παράθυρα του ορόφου. Το ισόγειο τμήμα διαμορφωνόταν όλο με τοξωτά ανοίγματα, αλλά δυστυχώς ένα τμήμα του έχει αλλοιωθεί και δεν σώζεται η αρχική κεντρική εξώθυρα. Ωστόσο, διατηρείται ακόμη η εγχάρακτη μαρμάρινη επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδου, όπου αναγράφεται «15 7βρίου Χ.Γ.Φ. 1887», περίτεχνα διακοσμημένη. Πάνω από την επιγραφή διακρίνεται το χριστιανικό σύμβολο του σταυρού τη βάση του οποίου κρατάει ένα χέρι και δύο ανθρώπινες μορφές εκατέρωθεν αυτής. Στην πλάγια όψη του κτιρίου, η είσοδος της κατοικίας τονίζεται από μικρό εξώστη με μεταλλικά φουρούσια και εξωστόθυρα στον όροφο.

Ιδιαίτερα αξιόλογο λιθόκτιστο διώροφο κτίριο επί της οδού Ελ. Βενιζέλου. Σύμφωνα με την αναθηματική πλάκα υπέρθυρο της κεντρικής εισόδου που φέρει την επιγραφή «Μ.Ι.Ζ. 1874», το κτίριο πρέπει να ανήκε στο Χιώτη μεγαλέμπορο της εποχής Μιχαήλ Ι. Ζυγομαλά και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα προσεισμικά κτίρια της πόλης που διατηρούνται σε τόσο καλή κατάσταση. 

Αρχιτεκτονικά το κτίριο συνδυάζει στοιχεία παραδοσιακής και νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, εκφρασμένα με μοναδικό τρόπο με λαξευτή λιθοδομή. Η κύρια όψη του κτιρίου διαρθρώνεται με βάση τον κεντρικό κατακόρυφο άξονα συμμετρίας, ο οποίος τονίζεται από τη θέση της εισόδου, του εξώστη και της εξωστόθυρας. Η τοιχοποιία του κτιρίου είναι κατασκευασμένη από εμφανές λαξευτό ηφαιστειακό πέτρωμα ερυθρού χρώματος κατά το ισόδομο σύστημα δόμησης, ενώ υψηλή αισθητική αξία προσδίδουν στο κτίριο τα μαρμάρινα διακοσμητικά του στοιχεία. Από μάρμαρο είναι κατασκευασμένα τα επίκρανα στους πεσσούς του ισογείου που φέρουν ανάγλυφο φυτικό διάκοσμο, οι αετωματικές επιστέψεις των ανοιγμάτων, η περίτεχνα διακοσμημένη αναθηματική πλάκα, το κατάστρωμα του εξώστη και τα φουρούσια, η διαχωριστική ταινία μεταξύ των επιπέδων και η επίστεψη του κτιρίου.