Διαδρομή «Αγορά»

Διώροφη λαϊκή παραδοσιακή κατοικία με σαχνισί που στηρίζεται σε ξύλινες αντηρίδες, κατασκευασμένη στις αρχές του 19ου αιώνα. Το κτίριο έχει και υπόγειο τμήμα σε ένα μέρος της επιφάνειάς του. Επίσης, παρουσιάζει αξιόλογη ογκοπλασία και έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με το ΦΕΚ 737/Β/09.12.1985. Το ισόγειο είναι κτισμένο από εμφανή λιθοδομή, ενώ ο όροφος έχει κατασκευαστεί από ξύλο. Το κτίριο καλύπτεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη. Οι όψεις του παραμένουν ανεπίχριστες, και μόνο ένα τμήμα της βόρειας όψης στον όροφο επιχρίεται. Τα ξύλινα στοιχεία, όπως αυτά στις ακμές του κτηρίου, τα οριζόντια διαζώματα μεταξύ των ορόφων και το γείσο, παραμένουν ανεπίχριστα. Οι αναλογίες των ανοιγμάτων και τα επιμέρους μορφολογικά χαρακτηριστικά προσδίδουν στην κατασκευή ισορροπία και κομψότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν ο ξύλινος διάκοσμος του γείσου και το βοτσαλωτό δάπεδο του ισογείου, τμήμα του οποίου αποτελεί το δάπεδο στο σκαλοπάτι της εισόδου.
Σε ορισμένες πηγές αναφέρεται ως αρχοντικό του Κωνσταντίνου Μιχαηλίδη, εύπορου και μορφωμένου Μολυβιάτη, πατέρα του Κλεάνθη Μιχαηλίδη, που είναι ο γνωστός ποιητής και πεζογράφος Αργύρης Εφταλιώτης. Συχνά, το αρχοντικό αποκαλείται και ως οικία του Αργύρη Εφταλιώτη, η προτομή του οποίου βρίσκεται στην αυλή του κτηρίου, φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Θανάση Απάρτη. Αναφέρεται πως ο Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης διατηρούσε ιδιωτικό σχολείο στο συγκεκριμένο αρχοντικό στα μέσα του 19ου αιώνα. Το 1985 το κτίριο χαρακτηρίζεται ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και βρίσκεται στο κέντρο της Μήθυμνας. Από τον Αύγουστο του 1981 με πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Κώστα Δούκα, του λογοτέχνη Νάσου Θεοφίλου, του καλλιτέχνη Απόστολου Γιαγιάννου και τη συμβολή του ζωγράφου Χρόνη Μπότσογλου στεγάζεται η Πινακοθήκη της Μήθυμνας με 77 έργα που δωρίσθηκαν είτε από τους ίδιους τους καλλιτέχνες είτε από συλλέκτες έργων τέχνης, ενώ ο κατάλογος των έργων μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί.

Διώροφη λαϊκή παραδοσιακή κατοικία με πατάρι, κατασκευασμένη στις αρχές του 19ου αιώνα. Το κτίριο παρουσιάζει αξιόλογη ογκοπλασία και έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με το ΦΕΚ 514/Β/26.05.1998. Το ισόγειο και το επίπεδο του παταριού είναι κτισμένα με εμφανή λιθοδομή, ενώ ο όροφος έχει κατασκευαστεί από ξύλο. Η κατασκευή καλύπτεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη και έχει μία όψη, από την πλευρά της δημοτικής οδού. Χαρακτηριστικά στοιχεία του κτηρίου είναι τα κλιμακωτά σαχνισιά στην όψη του, τα οποία στηρίζονται σε ξύλινες αντηρίδες. Τα διάφορα ξύλινα διακοσμητικά στοιχεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο μορφολογικό ενδιαφέρον. Στο βόρειο τμήμα της όψης παρατηρείται εξώστης που στηρίζεται σε μεταλλικά φουρούσια, πρόκειται για μεταγενέστερη προσθήκη, ξένη ως προς τον παραδοσιακό χαρακτήρα του κτηρίου.
Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων το κτίριο λειτούργησε ως χάνι, ένα από τα πρώτα στον οικισμό.

Πρόκειται για ισόγειο κτίσμα με δύο ημιυπόγεια επίπεδα, κτισμένο τον 19ο αιώνα. Συμπεριλαμβάνεται στα χαρακτηριστικά κτήρια του οικισμού που η μια τους όψη βλέπει στη θάλασσα και αναπτύσσεται παράλληλα με τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Τα κτήρια αυτά δημιουργούν σύνολα σε παράλληλες σειρές και θεωρείται ότι αρχικά είχαν οχυρή σημασία. Οι λίθινες τοιχοποιίες τους είναι ισχυρές, παρουσιάζουν μεγάλο ύψος, δεν έχουν ανοίγματα ή έχουν λίγα και μικρά, και η κατασκευή τους είναι δεμένη αρμονικά με τα βράχια. Στο συγκεκριμένο κτίριο, η λίθινη τοιχοποιία βρίσκεται στην κύρια-νοτιοδυτική όψη που βλέπει προς τη θάλασσα. Οι υπόλοιπες όψεις εμφανίζουν μόνο ισόγειο τμήμα, που αποτελείται από ξυλόπλεκτη τοιχοποιία. Στο κτίριο έχουν γίνει πολλές μεταγενέστερες επεμβάσεις, κυρίως στο επίπεδο του ισογείου, που έχουν αλλοιώσει τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του. Ωστόσο, το κτίριο εξακολουθεί να παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξαιτίας της περίοπτης θέσης του.

Πρόκειται για διώροφο κατάστημα με ημιυπόγειο και σαχνισί, που παρουσιάζει νεοκλασικά στοιχεία. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και το 1912 λειτούργησε ως τηλεγραφείο. Βρίσκεται στη συμβολή των δύο εμπορικών οδών (άνω και κάτω αγορά) του οικισμού. Είναι περίοπτο, με τρεις κύριες όψεις που βλέπουν στην αγορά, και για τον λόγο με διαφορετικές κεντρικές εισόδους σε κάθε επίπεδο. Το ισόγειο και το ημιυπόγειο είναι κτισμένα με εμφανή λιθοδομή σε ισόδομο σύστημα δόμησης και μέρος του ισογείου προεξέχει ελάχιστα προς τη νοτιοδυτική όψη για την καλύτερη αξιοποίηση του χώρου. Η προεξοχή αυτή στηρίζεται σε λίθινα φουρούσια κυμαινόμενου μήκους. Ο όροφος είναι κατασκευασμένος από ξύλο και προεξέχει περιμετρικά από το περίγραμμα της υποκείμενης τοιχοποιία σχηματίζοντας σαχνισί, που στηρίζεται σε μεταλλικές αντηρίδες, φιλοτεχνημένες απλά με καμπύλα τμήματα. Άλλα νεοκλασικά μορφολογικά στοιχεία αποτελούν τα προεξέχοντα γείσα στα παράθυρα του ισογείου, οι γεισίποδες στις άνω εσωτερικές γωνίες των παραθύρων, οι ψευδοπεσσοί εκατέρωθεν των εισόδων, οι ψευδοπεσσοί στις ακμές του κτηρίου και οι προστατευτικές σιδεριές, που φέρουν καμπύλα σχήματα.

Το κτίριο του Χαμάμ βρίσκεται στην περιοχή της Αγοράς και συγκαταλέγεται στα πιο σημαντικά κτίσματα που διασώζονται από την Οθωμανική περίοδο στην περιοχή, κατασκευασμένο τον 19ο αιώνα. Ήταν ένα δημόσιο χαμάμ, το οποίο μοιράζονταν γυναίκες και άνδρες διαδοχικά, σε διαφορετικές ώρες ή ημέρες και συνδεόταν άμεσα με την καθημερινή και θρησκευτική ζωή των Οθωμανών.
Το κτίσμα αξιοποιεί τις υψομετρικές διαφορές του βραχώδους εδάφους, καθώς οργανώθηκε πάνω στη φυσική πλαγιά της περιοχής. Αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και δώμα και έχει σύνθετη κάτοψη. Η διάταξη των χώρων του, σύμφωνα με τα λειτουργικά τους κριτήρια, ακολουθεί τον τυπικό άξονα οργάνωσης των λουτρών, δηλαδή μετάβαση από τον ψυχρό, στο χλιαρό και έπειτα στο θερμό χώρο. Σε ξεχωριστή αίθουσα βρίσκεται η εστία και η δεξαμενή. Πιο συγκεκριμένα η κάτοψη οργανώνεται σε δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα αποτελείται από την αίθουσα ψυχρού νερού που καλύπτεται με τρικλινή στέγη. Η δεύτερη ενότητα συμπεριλαμβάνει την αίθουσα χλιαρού νερού, την αίθουσα θερμού νερού, τη δεξαμενή και τον χώρο της εστίας, που καλύπτονται με τρούλους και σκαφοειδείς θόλους, όπου έχουν ανοιχτεί μικρές οπές για το φωτισμό. Στο υπόγειο της ενότητας αυτής, σε άμεση σχέση με τον χώρο της εστίας βρισκόταν ο βραστήρας για την παραγωγή του ατμού. Μεταγενέστερα προέκυψε και μια τρίτη ενότητα, όπου χωροθετείται στη βορειοανατολική γωνία του οικοπέδου και αποτελείται από το κλιμακοστάσιο και τον χώρο υγιεινής. Η ενότητα αυτή στεγάζεται με μονόκλινα τμήματα στέγης. Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως χαμάμ μέχρι και τα πρώτα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της έλλειψης ειδικών χώρων υγιεινής από τις κατοικίες και κατά συνέπεια έχει συνδεθεί αναπόσπαστα με την καθημερινή ζωή των κατοίκων του οικισμού για έναν και πλέον αιώνα. Είναι συνδεδεμένο με την ιστορική μνήμη και την καθημερινότητα των κατοίκων του τόπου και έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού με το ΦΕΚ 706/Β/21.11.1985.

Αξιόλογη οθωμανική κρήνη που βρίσκεται στο δρόμο της Αγοράς. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αποτελεί το γεγονός ότι είναι ενσωματωμένη στο ισόγειο τμήμα ενός κτιρίου, όπου παλαιότερα στεγαζόταν το «Δημαρχείο». Αποτελεί μία από τις είκοσι (20) κρήνες του οικισμού και είναι χαρακτηρισμένη ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, από το Υπουργείο Πολιτισμού από το 1989. Είναι κατασκευασμένη από τοπικούς λαξευτούς λίθους και μορφολογικά διαμορφώνεται με οξυκόρυφο ισλαμικού τύπου τόξο και φέρει διακοσμητική πλαισίωση με γείσο. Κεντρικά στην κόγχη της κρήνης υπάρχει μικρή θυρίδα, ενώ διακρίνεται και η εσοχή όπου υπήρχε εντοιχισμένη επιγραφή.

Μονώροφο κτίριο ξύλινης κατασκευής, που εδράζεται σε λίθινη βάση και κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα. Υπήρξε το κτίριο του Παλιού Δημαρχείου και κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟΑ με το ΦΕΚ 716/Β/27.11.1985. Πρόκειται για κτίριο με νεοκλασικά μορφολογικά στοιχεία, όπως οι γωνιακοί ψευδοπεσσοί, τα γείσα των παραθύρων, η οριζόντια ταινία μεταξύ της ισόγειας βάσης και του ορόφου, η οδοντωτή στέψη του ορόφου και το δαντελωτό γείσο της στέγης. Ωστόσο, παρουσιάζονται και στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής, όπως η διαμόρφωση των ανοιγμάτων των παραθύρων με κορνίζες. Χαρακτηριστικό στοιχείο του κτηρίου είναι ότι οι όψεις που προβάλλουν στις δημόσιες οδούς είναι κατασκευασμένες εξολοκλήρου από ξύλο, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η οθωμανική κρήνη στη λίθινη βάση του. Μεταγενέστερα έγιναν δραστικές επεμβάσεις, όπως προσθήκη στη νότια πλευρά, εσωτερικές διαρρυθμίσεις και νέα μορφή στέγης που συμπεριλαμβάνει και την προσθήκη.

Το κτίριο κατασκευάστηκε ως οθωμανικό τέμενος, γεγονός που προδίδεται και από την κατασκευή του. Υπήρξε το ένα από τα δύο οθωμανικά τεμένη που λειτουργούσαν στην Μήθυμνα. Ωστόσο, δεν είναι γνωστή η περίοδος κατασκευής του, αν και αναφέρεται ο 16ος αιώνας από τους κατοίκους της περιοχής. Είναι διώροφο εξωτερικά, ενώ ο εσωτερικός του χώρος είναι ενιαίος και φέρει πατάρι στο μπροστινό, βορειοδυτικό τμήμα. Αποτελείται από λίθινη περιμετρική τοιχοποιία και η κάλυψή του γίνεται με ξύλινη κεραμοσκεπή. Ακόμα, είναι κτισμένο κάθετα πάνω στον δρόμο της αγοράς, ενώ η διέλευση πεζών και οχημάτων πραγματοποιείται από τη στοά που σχηματίζεται κάτω από αυτό. Κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟΑ με το ΦΕΚ 761/Β/19.12.1985. Παρουσιάζει λιτή διαμόρφωση, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, με δύο σειρές ανοιγμάτων στις τρεις κύριες όψεις του (βορειοδυτική, νοτιοδυτική και νοτιοανατολική). Τα ανοίγματα των παραθύρων της πρώτης σειράς στην νοτιοδυτική και νοτιοανατολική όψη είναι υψίκορμα και φέρουν οξυκόρυφο οθωμανικό τόξο. Οξυκόρυφο οθωμανικό τόξο φέρει και το άνοιγμα της κύριας εισόδου στη βορειοδυτική όψη. Τα υπόλοιπα ανοίγματα έχουν οριζόντιο ανώφλι. Στον προαύλειο χώρο της κύριας εισόδου, πάνω στο λίθινο πρανές, σώζεται η λίθινη βάση του μιναρέ του τεμένους. Επιπλέον, στο σώμα της κατασκευής του πρανούς έχουν διαμορφωθεί δύο κρηναία τοξωτά ανοίγματα. Το κτίριο έχει χρησιμοποιηθεί ως δημοτικός κινηματογράφος και τώρα λειτουργεί ως συνεδριακό κέντρο.
Από την πρώτη φάση κατασκευής του κτηρίου δεν σώζονται στοιχεία που να επιτρέπουν την χρονολόγησή του. Το 1831, σύμφωνα με την λίθινη επιγραφή πάνω από το οξυκόρυφο λίθινο τόξο, πραγματοποιήθηκε επέκταση του κτηρίου προς τον βορρά (Β οικοδομική φάση), κατασκευή νέας εισόδου, κατασκευή του μιναρέ και διάνοιξη νέων παραθύρων στο αρχικό κτίριο. Αναφέρεται ότι υπήρχε δεύτερη είσοδος στον εσωτερικό χώρο από την αρχική κατασκευή του κτηρίου (Α οικοδομική φάση), πριν την επέκταση προς τον βορρά. Την περίοδο 1922-1953 το οθωμανικό τέμενος μετατράπηκε σε Λέσχη, επίσης στεγάζονταν το αγροτικό ιατρείο και η βιβλιοθήκη, κατασκευάστηκαν κυλικείο και χώροι υγιεινής. Έπειτα το 1953 το κτίριο φιλοξένησε τον δημοτικό κινηματογράφο, απομακρύνθηκαν τα ξύλινα διαχωριστικά, καφασωτά, του γυναικωνίτη και της σκάλας ανόδου, που βρισκόταν στην βορειοανατολική γωνία του αρχικού κτηρίου. Επιπλέον, αντικαταστάθηκε το ξύλινο δάπεδο από πλάκα σιδηροπαγούς σκυροδέματος και κατασκευάστηκαν τα δημοτικά καταστήματα κατά μήκος της στοάς. Το 1966 για την ενοποίηση του εσωτερικού χώρου, καθαιρέθηκε ο εγκάρσιος τοίχος, που αποτελούσε εξωτερική τοιχοποιία του αρχικού κτηρίου, και έτσι επεκτάθηκε ο χώρος του κινηματογράφου. Αντικαταστάθηκε το υπόλοιπο ξύλινο δάπεδο από πλάκα σιδηροπαγούς σκυροδέματος και κατασκευάστηκαν τα εξωτερικά προσκτίσματα του χώρου υγιεινής και του κυλικείου. Επιπρόσθετα, επενδύθηκαν ο βορεινός τοίχος και η οροφή με θερμομονωτικές πλάκες. Αργότερα, τα επόμενα χρόνια, πραγματοποιήθηκαν και άλλες επεμβάσεις. Το 1968-69 αντικαταστάθηκε η στέγη στο τμήμα της βόρειας επέκτασης, το 1977-78 κατεδαφίστηκε ο ξυλότοιχος, τσατμάς, και κατασκευάστηκε νέα υπερμπατική τοιχοποιία στο τμήμα της δυτικής τοιχοποιίας που ανήκει στην Β οικοδομική φάση. Τέλος το 1983-84 κατασκευάστηκε μπατικός τοίχος προστασίας σε όλο το μήκος και σε απόσταση της ανατολικής λίθινης τοιχοποιίας για τη συλλογή των όμβριων υδάτων, και κατασκευάστηκαν νέα εσωτερικά επιχρίσματα σε όλες τις τοιχοποίες.

Οθωμανική κρήνη που βρίσκεται στην αρχή του οικισμού, χαμηλά στο δρόμο προς την αγορά. Το 1989 μαζί με άλλες έντεκα (11) κρήνες του οικισμού χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι κατασκευασμένη από τοπικούς λαξευτούς λίθους και στο πίσω μέρος της διαθέτει δεξαμενή νερού «χαζανέ». Μορφολογικά διαμορφώνεται με ελλειψοειδές τόξο που στηρίζεται πάνω σε πεσσούς με ραβδώσεις. Κεντρικά στην κόγχη της κρήνης υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη επιγραφή με οθωμανική γραφή, μικρή θυρίδα, και στην κορυφή της κόγχης, κάτω από το τόξο, υπάρχει εγχάρακτη μαρμάρινη πλάκα με εξακόρυφο άστρο. Σύμφωνα με τον Μ. Αξιώτη, στην επιγραφή αναγράφεται «τους πότισε ο θεός με αγιασμένο νερό, προσφορά του Ζάντε Αχμέτ Ρενσίμα 1296» ( έτος 1877, σύμφωνα με την χριστιανική χρονολογία).