Νότια της πόλης της Χίου εκτείνεται ο Κάμπος, μια οικιστική ενότητα με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, πολεοδομική και ιστορική σημασία, που έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός και προστατεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικός τόπος. Ο Κάμπος αποτελεί μια εύφορη πεδιάδα με περιβόλια εσπεριδοειδών περιφραγμένα με ψηλούς μαντρότοιχους, μεγαλοπρεπή αρχοντικά και ένα πολύπλοκο δίκτυο στενών δρόμων. Ο οικισμός διαμορφώθηκε αρχικά την εποχή της Γενουοκρατίας για τη θερινή διαμονή της ανώτερης τάξης των γαιοκτημόνων. Η αρχιτεκτονική του εξελίχθηκε από τον 14ο μέχρι και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνδυάζοντας δυτικές και ανατολικές επιρροές με τοπικά στοιχεία εκφρασμένα με τη χρήση του χρωματιστού ντόπιου πωρόλιθου, γνωστού και ως πέτρα Θυμιανών.
Μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1881, πολλές κατοικίες ανακατασκευάστηκαν στην ίδια θέση ή πάνω στα ισόγεια των παλαιών. Τα νεότερα κτίρια είναι μεγάλα, συνήθως διώροφα, κατασκευασμένα από λιθοδομή με τόξα, θολοσκεπείς στοές και αψίδες. Μεγαλοπρεπή κλιμακοστάσια με πέτρινα σκαλοπάτια και στηθαία καταλήγουν σε μεγάλες βεράντες με υπαίθρια καθιστικά –το λεγόμενο «ηλιακό» ή «τσαρδί».
Τα αρχοντικά είναι τοποθετημένα σχεδόν πάντα στο μέτωπο του δρόμου, ανοιγμένα όμως λειτουργικά προς το εσωτερικό του περιβολιού. Η είσοδος στην κάθε ιδιοκτησία σηματοδοτείται από μια μνημειακή πύλη με τοξωτή αυλόθυρα, περίτεχνα διακοσμημένη, ενώ συχνά στο ανώφλι υπάρχει ανάγλυφο οικόσημο. Στο εσωτερικό του περιβολιού, ο αύλειος χώρος γύρω από την κατοικία είναι συνήθως πλακοστρωμένος ή διακοσμημένος με βοτσαλωτό δάπεδο. Κύρια στοιχεία της αυλής αποτελούν το πηγάδι με το μάγγανο και η στέρνα με τις περίτεχνα διακοσμημένες μαρμάρινες γούρνες. Δίπλα στη στέρνα, υπήρχε συνήθως ένα μικρό καθιστικό Belvedere λίγο ψηλότερα από τη στάθμη της αυλής, σκεπασμένο με πέργκολα και φυτεύσεις. Σημαντικό στοιχείο της αυλής αποτελούσε και η πύλη προς το περιβόλι, ως όριο που διαχώριζε το ανθρωπογενές δομημένο τμήμα της κατοικίας από το φυσικό περιβάλλον του περιβολιού. Πλακόστρωτα μονοπάτια διακλαδίζονταν σε όλο το χώρο του περιβολιού, ενώ συχνά διαμορφώνονταν αλέες με πεσσούς ή κιονοστοιχίες που έφεραν πέργκολες.
Κάμπος Χίου
Κτήρια Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Στο πλαίσιο των εργασιών του Υποέργου 1, στον οικισμό του Κάμπου πραγματοποιήθηκε καταγραφή εκατόν πενήντα (150) κτηρίων και δέκα (10) κρηνών. Τα δεδομένα της καταγραφής εισήχθησαν σε μία ψηφιακή γεωβάση δεδομένων, δημιουργώντας έτσι μία διακριτή ψηφιακή ταυτότητα για κάθε κτήριο. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν αφορούν σε γεωχωρικά, ιστορικά και αρχιτεκτονικά δεδομένα, σε φωτογραφική αποτύπωση, σε πολεοδομικά χαρακτηριστικά, στην μορφολογία, στην παθολογία και στην κατάσταση διατήρησης των κτηρίων.
Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο προκειμένου να ανακαλύψετε την νεότερη αρχιτεκτονική κληρονομιά του οικισμού του Κάμπου.